Ipar Kaukasora begira

Errusiaren urtea ari da izaten 2013. Vladimir Putinena, zehazki. Dozena bat urteko agintearen ostean, munduko potentzien artean kokatzeko asmo zaharra gauzatu du neurri handi batean, Ekialde Hurbileko gatazketan izan duen rolagatik (Sirian bereziki, baina baita Iranekiko hitzarmen historikoan ere). Txina eta Latin Ameriketako herrialdeekin hitzarmenak, eta geoestrategian aktore ezinbesteko bihurtu da atzera ere.

Europan bertan, jokaldi indartsua egin du Ukrainari bere esferan eusteko. Europar Batasunaren baldarkeria batuz gero ekuazioan (zehazki Nazioarteko Diru Funtsarena, Ukrainarekiko hitzarmena izenpetu baino egun batzuk lehenago baldintza ezin gogor eta umiliagarriagoak ezarri baitzizkion Kievi), hirugarren astea beteko duen gatazka daukagu Europako bigarren estatu zabalenean, eta merkatu handienetako batean (46 milioi biztanle).

Ezin da zehatz jakin zein aurreikuspen edo susmo zeukan Putinek, edo benetan arriskurik igarri duen legegintzaldirako daukan erronka garrantzitsuenetakoan: otsailean egingo diren Neguko Olinpiar Jokoak. Azken egunetan, tantaz tanta iritsi dira Sotxira joango ez direnen izenak, Alemaniako presidentetik hasita. Homosexualen aurkako legeak hauspotu du batez ere Sotxiren aurkako kanpaina. Ulergarria ere bada herrialdean susmoa piztea, gizartearen babes zabala duen legea izaki. Homofobia eta autoritarismoa ez ditugu orain deskubrituko. Azken batean, ustelkeria hezurretaraino sartuta daukan estatu poliziala dela ez da oraingo kontua. Baina mendebaldeko propaganda makineria erraz irudikatzen du, esperientziak errezeloz bizitzera agintzen dion herrialdeak.

Kontuak kontu, Mikhail Khodorkovski libre dago, eta aurki irtengo dira espetxetik Pussy Riot eta Greenpeaceko kideak ere. Di-da batean mendebaldeko kritiketako asko apaltzeko neurriak hartu ditu Putinek, Olinpiar Jokoetatik berrogeita hamar egunera. Etxean ere haserrea ez lehertzea komeni zaio eta. Putinek urtero ehuneko bosteko hazkundea agindu zien errusiarrei hauteskunde-kanpainan. Errusiako ekonomia hazi da, baina 1,3 puntuan, hitz emandakotik oso urrun.

Urduri zegoelako eta kritikak baretzeko, edo oso lasai zegoelako eta handitasunezko neurri legez, ezingo dugu berehala Putinen amnistiaren motiboetan lar sakondu. Khodorkovski ez du arerio orain bertan, baina baliteke urte pare baten buruan berriz ere oposizio liberala berrantolatu nahi izatea.

Inperio handi bateko gatazkak dira. Sotxin bertan baina, salbuespen egoera zorrotz ari da ezartzen, eta Kaukaso ipar-mendebalde osora hedatu da. Khodorkovski askatu zuten egun berean, Sotxiko eskualdeko Tuapseko auzitegiak hiru urteko espetxe zigorra ezarri zion Evgeny Vitishko ekologistari. Ipar Kaukasoko Ingurumen Zaintzako kide da Vitishko, eta Olinpiar Jokoek ekarri duten hondamendia salatu izan du.

Errepresioa, nagusiki, Kaukasoko nazioen aurka izan da. Ekialdean Txetxeniatik hedatutako gatazkak oraindik ere ehunka hildako uzten ditu urtero. Sotxi dagoen mendebaldean, geroz eta aktiboagoa izan da zirkasiar nazioa. Bai Kaukason bertan, bai diasporan, Estatu Batuetan eta Turkian bereziki. Duela ia 150 urteko konkistan kanporatutakoen ondorengoek NoSochi2014 kanpaina abiarazi zuten Errusiari Olinpiar Jokoak eman eta berehala: beren lurralde historikoan, ehunka mila zirkasiarren hilobietan Jokoak egitea, zirkasiar nazioarekiko inolako aipamen edo begirunerik gabe, iraingarria dela uste dute. Errusia protesta horiei ezikusi egiten saiatu da, baina duela astebete abisu argia bidali zien zirkasiarrei: hamabost buruzagi atzeman eta ordu luzez galdekatu zituzten, etxeak miatu eta, libre gelditu badira ere, jakinarazpena eginda dago. Human Rights Watchek jazarpena salatu du. Fatima Tlisova zirkasiar kazetari ausarta erbestean dago oraindik (2006 arte hainbat aldiz atxilotu, torturatu eta are pozoitu zuten Kaukason egindako lanengatik. Senarra Txetxeniako gerrak utzi zuen desagertu bat gehiago da), eta Errusiako hiru zirkasiar webgune garrantzitsuenak itxi egin dituzte azken hilotan.

Aste berean, Sotxiko militarizazioa gertatu da, herritarren eskubide zibilak mugatu dira. Txetxeniako eta Ipar Kaukasoko buruzagi jihadistak eta militante armatuak Sotxiko Jokoen aurka jotzeko asmoz daudela uste dute. Harrokeria inperialistak munduari eman nahi zion oparia eskuetan leher dakioke Vladimir Putini.

BERRIAn argitaratua