2014-02-02

Suitzatik kantoiak etorri dira

Joan da Genevako konferentzia, eta lorpen handiena, bizirik amaitu izana. Baxar al-Assaden gobernua indartzeko balio izan du, funtsean proposamenak egiteko gai den alde bakarra baita. Zer eskain dezake gerrari Istanbulgo hotel batetik behatzen dionak? Genevan izan den oposizioak ez dauka jokatzeko kartarik. Datorren aste osoan oposizioko aktore gehiago biltzen saiatuko omen dira, nolabaiteko legitimazioa izan dezan ordezkaritzak. Presaka eta korrika Washingtonek egindako presioek lortu zuten Geneva II-n norbait egotea mahaiaren beste aldean, baina laster konturatu dira bide hori mugatuegia dela.

Matxinoetako batzuk, ISIS, Al-Nusra eta Al-Qaedarekin lotutako taldeak, besteak beste, ez dira ekuazioan sartzen. Beste muturrean dagoen matxinada, laikoa bezain demokratikoa, berdin-berdin baztertu dute. Kurduek argi erantzun dute: Genevatik etor litekeena ez da loteslea izango beraientzat, bertan parte hartzea blokeatzen dieten artean. Errusia izan da kurduei babes pixka bat eman dien herrialde bakarra, eta une batez Genevan kurduen ordezkaritza egotea ere defendatu zuen. Salih Muslim PYD Batasun Demokratiko Alderdiko buruak ekarri zituen Moskuk esan ziena: «Ez atera auzi kurdua orain. Utz ezazue beste bilera batzuetarako». Sherwan Ibrahim kazetari kurduak gogora ekarri duenez, «beti esan izan du ezin garela errusiarrez fidatu».

Errusiarekin historikoki izandako harremanaren laburpena, azken batean. 1946an Mahabadeko errepublika, lehen estatu kurdu independentea, Stalinen babesean sortu zen, britainiarrek kontrolatutako Iranen aurrean. Urtea amaitu baino lehen hondora joan zen dena, Sobietar Batasunak babes hori kenduta. Gerora, antzera gertatu izan da PKKrekin: laster egon ziren akordioak Moskuren eta Ankararen artean, «lurralde batasunari eusteko eta terrorismoari borroka egiteko». Kurduak eta txetxeniarrak zapaltzeko alegia.

Siriako gerran ere, Damaskok, Iranek eta Errusiak karta kurdua baliatu dutela esan izan da, matxino islamistei ageri-ageriko babesa ematen zien Turkia ahultzeko. Estatu Batuek iradoki ere egin dute PYDko ordezkaritza Al-Assaden Gobernuaren aldean joan beharko litzatekeela Genevara. Badago kurduen beste plataforma bat, Kontseilu Nazional Kurdua, tirabira eta gorabeherekin PYDrekin akordioak izenpetu izan dituena, kurduek ahots bakarra izateko. Labur esanda, PYD Abdulla Ocalan PKK-ko sortzailearen ideologiaren jarraitzaile da, eta KNCn dauden alderdi eta buruzagiak Hego (Irakeko) Kurdistanen agintean den Barzani familiaren Alderdi Demokratiko Kurduaren (KDP) babesa dute. Gauzak pixka bat konplikatzeko, KDPk geroz eta harreman hobeak ditu Turkiarekin, petrolio-negozio oparoak baitauzka. Horrek, bide batez, Bagdadeko aginte xiita amorrarazten du. Tira, bada, KNCk, azken orduan, onartu zuen Genevan egotea, oposizioarekin batera, handik kurduen eskaerak egingo zituztelakoan.

Azkenean, PYDtik salatu bezala, kurduez ez da berbarik izan Genevan, nahiz eta Siriako iparraldeko eremu zabala duten kontrolpean. YPG miliziek (Herritarren Babes Taldeak), hau da, PYDren indar armatuek, askatu dute Rojava (mendebaldea esan nahi du, Kurdistan mendebaldea alegia), eta KNCren eragina murrizten joan da.

Paradoxikoki, Genevak siriarrei poztasun gutxi ekarri badizkie ere, ospakizun handiak izan dira Rojavan. Qamixlo hiriaren inguruan aldarrikatu zuten lehendabizi autonomia, Irak eta Turkiako mugan den eremu zabalerako Jazira kantoia sortuz. Kurduen gobernu soila izan beharrean, eskualdean diren talde etniko eta erlijiosoak ere ageri dira: asiriar kristauak, esaterako. Jihadisten erasoen aurrean, YPGen babesa bilatu dute milaka siriar kurduk zein kurdu ez direnek, eta badituzte milizian, besteak beste, talde kristauak ere. Hurrena Kobaniko kantoia etorri zen, eta Efringoa azkenik, basamortutik urrun eta Mediterraneora hurbiltzen diren olibondoz betetako mendietan. Lau hilabeteren buruan hauteskundeak egiteko asmoa daukate, eta erabat zibil eta laikoa den gobernua eratzeko: besteak beste, administrazioko postuen ehuneko 40 gizonentzat eta beste 40 emakumeentzat erdi bana egitea aurreikusten du. Genevan itxitako ateak etxeko lanak bizkortzea ekarri du. Ohi bezala, nazioarteak bizkarra eman die. Nahiz eta mendebaldean sinpatia handiena piztu beharko lukeen antolakuntza-mota egin duten. Betikoa, lagun bakarrak, mendia (eta kalaxnikova). A, Salih Muslim Euskal Herrira etortzekoa da aurki. Ea beste inon ez duen babesa gurean behintzat aurkitzen duen.

BERRIAn argitaratua

No comments: