Rajoyren plana

Kataluniarako plana daukala esan du asteon Mariano Rajoy Espainiako presidenteak. Ohi bezala, Moncloako bizilagunak ez du gehiagorik esan, baina biharamunean eskuin muturreko egunkari batek jaso du ustezko plan horrek dakarrena. Konstituziora eta Espainiako legeetara mugatu ordez —baina horiek baztertu barik— eremu politikora jauzi egitea ebatzi ei du PPko buruak. Horretarako, bere gobernu osoa jarriko du lanean, gai ekonomikoetan dihardutenak batez ere, independentziaren ondorio txarrak nabarmentzeko: gainbehera ekonomikoa, pentsiorik ez, eta imajina ditzakezuen beste hainbat hondamendi.

Bartzelonara joan da Rajoy bera, hainbat ministrorekin batera, Kataluniako PPren biltzarrera. Eta independentziaren aurkako dozena bat argudio azaldu ditu. Aspaldi egin behar zuena egin duela, alegia. Baina, horrekin batera, betiko ezetza: «Erreferenduma ez da egingo eta Espainia ez da zatituko». Lehenago ere esan du egunotan, presidente den artean ez dela independentziarik izango. Eta hori erraz uler daiteke, Kataluniak sezesioa gauzatzean presidentzia utzi beharko du.

Ñabardura erretorikoak eta bular-kolpeak bazter utzita, zer egin ez dakien gobernu baten etsipenaren bidea da. Geldirik badago, aurrera doa independentismoa, eta mugitzen bada, hitz egiten badu, berdin ugaritzen dira independentistak. Kataluniari buruz izan duen jarrerak ekarri du hori. Espainian gehiengo absolutua inoiz baino bizkorrago hondatu duen Gobernua sinesgarritasunik gabe geratu da, baita Gaztelako leku eskuindarretan ere.

Hortxe arazo nagusia. Duela urte bi ekin balio erretorikari, argudio unionistak baliatzeari, sedukzioari, katalanak limurtzeari, Espainian nazio bezala izan dezakeen lekua aitortzeari, askoz zailago iritsiko zen Katalunia gaurko lekura. Agian iritsi ere ez zen iritsiko. Baina datorren astean, katalan bezain espainiar sentituta ere independentista egin diren Súmate elkarteko aurkezpenean UPyD eta PPko hautagai ohi bi izango dira. Horixe Espainiaren lorpena.

Urte bian agindutako ia guztia apurtu duenak sinesgarritasuna falta du. Zer mezu ekonomiko eman dezake, pentsioez zein mehatxu egingo du lan-erreforma egin duenak, pentsiodunak ere beldurtuta dituen gobernuak? Mezu argia: konponbidea, gobernu honetatik eta are, Estatu honetatik libratzea da. Espainiarrek eurek, Estatu berria behar dutela geroz eta argiago dutelarik, zein argudio erabil dezakete katalanak egungo Estatuan gera daitezen? Ezer ederrik badakar Kataluniako prozesuari jarraitzeak, eraikiko duten estatu berriari buruzko hausnarketak, proposamenak dira. Ametsak nahi baduzue: zein hizkuntza erabiliko den, nor den herritar, nola antolatuko den lurraldea... ekintza kolektibo historiko eta itzel baten partaide sentitzearen ilusioa da hori. Horren aurrean, ezetza, ukoa eta mehatxua dira Espainiaren eskaintzak.

Hor ere badago, Espainiaren eta Erresuma Batuaren —edo Frantziaren, guri hurbil dagokigunez— arteko aldea: lehenak independentziaren ondorio kaltegarriez mehatxu egin behar du, elkarrekin egotearen propaganda positiboa berak ere sinetsi ezinik. Londresek eta Parisek, bere miseria guztiekin, nor badiren estatu garrantzitsuetako zati izatea eskaintzen dute. Eta horrek badu pisua, Edinburgon zein Baionan.

Azken detaile bat, egunotan bisitatu gaituzten Europar Batzordeko adituek berretsi digutena: guztiz zentzugabea litzateke egungo Europako Batasuneko mapan bi zulo egitea, Eskoziako arrantza edo Mediterraneo mendebaldeko portu garrantzitsuena galtzea. Europako estatuen jarrera, ahalik bizkorren eta pragmatikoen konpontzea litzateke. Salbuespen bakarrarekin, noski. Baina beste egun batean komentatuko dugu zelan dabilen arduratzen Berlin, salbuespen hispanikoaren purrustadekin.

BERRIAn argitaratua