Ramadanak duen onena: iftar-a, baraua haustea, alegia.
Adiskidantzazko giro goxoa sortzen da, kaleak betetzen, eta ilunabar
paregabeen tenorea da. Aurten ere, udan egokitu da Ramadana. Hala izango
da beste urte pare batez, geroz eta gogorrago, hilabete sakratua udako
solstiziorantz hurbildu ahala baraurako argi-orduak gehiago izango
baitira eta hori hausteko gaueko uneak laburragoak. Iparraldeko
hemisferioaz nabil, baina ia musulman gehienei eragiten die (Indonesia,
musulman gehien duen herrialdea, hegoaldean dago, baina ia ekuatorean,
beraz, apenas aldatzen diren argi-orduak). Horregatik, udako ilunabarren
goxoari, tenperaturak apaldu eta giroa atseginago egiten den horri, iftar-a ospatzen duen jendetza batzen zaio.
Azken urteotan sarritan egokitu zait herrialde musulmanetan ibiltzea Ramadanean. Egongo da okerragorik, noski, baina Dubai, esanguratsua begitandu zitzaidan. Petrolioak basamortuan eraikitako porlanezko oihan horrek badu inpostatu itxurarik, dekoratu kolosal batena. Hala, luxuaren itxuraren atzean, mendebaldartze erabatekoak Ramadanarekin topo egitean, kontraste bitxia sortzen da: baraua ez da eskubide, baizik eta ia betebehar. Merkataritza-eremuan diren jatetxeek aulkiak pilatuta dauzkate iftar-era arte, eta janari-bizkorreko zerbitzuek argi adierazten dizute legeak debekatu egiten duela merkataritza-eremuan jatea zein edatea Ramadanean. Paradoxikoki, ia ez dago musulmanik merkataritza-eremuan —edo Dubain, oro har— lanean: India zein Filipinetako langile hinduista edo katolikoak dira nagusi. Termometroa zerbait jaitsi eta 37 ingurura iristean, iftar-arekin batera ikusten dituzu bertako arabiarrak kalean, luxuzko autoetatik irteten.
Sobietar Batasunetik sortutako herrialde musulmanak ere bereziak dira. Hasteko, independentzia gogoz kontra aldarrikatu zuten estatuak direlako. Asia erdialdeko errepubliketan eman berri ditut egun batzuk. Ezin orokortu, noski, baina hor ere agerikoa da tradizio musulmanaren eta sobietarraren arteko nolabaiteko oreka. Tarteka tentsioa, baina sarritan biak naturaltasunez bizitzea da; Mosku Meka baino hurrago dute. Lasai asko ikusi dugu idazle bat bere otoitzean, segidan bazkaritara gurekin batzeko. Errusierari gogotsu eutsi diote errepublika gehienek.
Kurdistanen, denetik bizi izan dut. Hegoaldean, Iraken, zorrotz jarraitzen diote. Iranen, legeak behartuta. Eta Turkiako laikotasunean ere ez dira gutxi barau egiten dutenak. Asko orokortuta, klase-sozialean beherago, orduan eta fededunago. Zinegotziak, zuzendariak, bulegariak tea eskainiko dizu, bazkaritara gonbidatuko. Garbitzailea baraurik ibiliko da. Urteotan egindako lagun kurdu gehienak musulman sunnitak dira tradizioz (alevi familietakoek oso Ramadan berezia dute, eta ia baraurik ere ez), baina euretako inork ez daroa buru-zapirik, hain gutxi barau egiten egunotan. Idazleak, politikariak, ikasleak, irakasleak, kazetariak, zinemagileak, soziologoak... gogoan dut lagun batekin skypez berbetan, bere gelan lasai asko ari zen otartekoa jaten eta garagardoa edaten. Familiarekiko begirunez, ez zen gelatik jaten irtengo, baina hor barruan ere ez zuen ezkutuko sekretu. Hala errespetatzen dute elkar, arazo handirik gabe.
Gure hedabideetan sarritan erakutsi dugu Ramadana azken urteotan; otoitzak, iftar-a, hil honen esangura islamean, eta abar. Baina zinez faltan ditut, besteok tradizio kristauko garen gisan, tradizio musulmanetik datozen milioika lagun ez-praktikante horiek, Ramadana gehienez ere begirunez baina baraurik gabe eta egunerokotasuna hautsi gabe bizi dutenak. Nahiago ditugu musulman fededunak erakutsi, monolitikoki, elkarrekin belauniko Mekara begira. Gu ez garen beste hori eraikitzen laguntzen digu. Musulman ateoa, zapiaren aurkakoa, Ramadanari jaramonik egiten ez diona, eskemak apurtzen dizkiguten pertsonak dira. Eta arabiarrek zapaldutako herrietan (kurduak, amazigak) zabaltzen ari den jarrera da.
Horientzat Bayram (Eid al-Adha) edo sakrifizioaren eguna da garrantzitsuena, familiarekin batzeko eta arkumea jateko eguna. Behingoz Ramadana amaitu dela ospatzeko.
BERRIAn argitaratua
Azken urteotan sarritan egokitu zait herrialde musulmanetan ibiltzea Ramadanean. Egongo da okerragorik, noski, baina Dubai, esanguratsua begitandu zitzaidan. Petrolioak basamortuan eraikitako porlanezko oihan horrek badu inpostatu itxurarik, dekoratu kolosal batena. Hala, luxuaren itxuraren atzean, mendebaldartze erabatekoak Ramadanarekin topo egitean, kontraste bitxia sortzen da: baraua ez da eskubide, baizik eta ia betebehar. Merkataritza-eremuan diren jatetxeek aulkiak pilatuta dauzkate iftar-era arte, eta janari-bizkorreko zerbitzuek argi adierazten dizute legeak debekatu egiten duela merkataritza-eremuan jatea zein edatea Ramadanean. Paradoxikoki, ia ez dago musulmanik merkataritza-eremuan —edo Dubain, oro har— lanean: India zein Filipinetako langile hinduista edo katolikoak dira nagusi. Termometroa zerbait jaitsi eta 37 ingurura iristean, iftar-arekin batera ikusten dituzu bertako arabiarrak kalean, luxuzko autoetatik irteten.
Sobietar Batasunetik sortutako herrialde musulmanak ere bereziak dira. Hasteko, independentzia gogoz kontra aldarrikatu zuten estatuak direlako. Asia erdialdeko errepubliketan eman berri ditut egun batzuk. Ezin orokortu, noski, baina hor ere agerikoa da tradizio musulmanaren eta sobietarraren arteko nolabaiteko oreka. Tarteka tentsioa, baina sarritan biak naturaltasunez bizitzea da; Mosku Meka baino hurrago dute. Lasai asko ikusi dugu idazle bat bere otoitzean, segidan bazkaritara gurekin batzeko. Errusierari gogotsu eutsi diote errepublika gehienek.
Kurdistanen, denetik bizi izan dut. Hegoaldean, Iraken, zorrotz jarraitzen diote. Iranen, legeak behartuta. Eta Turkiako laikotasunean ere ez dira gutxi barau egiten dutenak. Asko orokortuta, klase-sozialean beherago, orduan eta fededunago. Zinegotziak, zuzendariak, bulegariak tea eskainiko dizu, bazkaritara gonbidatuko. Garbitzailea baraurik ibiliko da. Urteotan egindako lagun kurdu gehienak musulman sunnitak dira tradizioz (alevi familietakoek oso Ramadan berezia dute, eta ia baraurik ere ez), baina euretako inork ez daroa buru-zapirik, hain gutxi barau egiten egunotan. Idazleak, politikariak, ikasleak, irakasleak, kazetariak, zinemagileak, soziologoak... gogoan dut lagun batekin skypez berbetan, bere gelan lasai asko ari zen otartekoa jaten eta garagardoa edaten. Familiarekiko begirunez, ez zen gelatik jaten irtengo, baina hor barruan ere ez zuen ezkutuko sekretu. Hala errespetatzen dute elkar, arazo handirik gabe.
Gure hedabideetan sarritan erakutsi dugu Ramadana azken urteotan; otoitzak, iftar-a, hil honen esangura islamean, eta abar. Baina zinez faltan ditut, besteok tradizio kristauko garen gisan, tradizio musulmanetik datozen milioika lagun ez-praktikante horiek, Ramadana gehienez ere begirunez baina baraurik gabe eta egunerokotasuna hautsi gabe bizi dutenak. Nahiago ditugu musulman fededunak erakutsi, monolitikoki, elkarrekin belauniko Mekara begira. Gu ez garen beste hori eraikitzen laguntzen digu. Musulman ateoa, zapiaren aurkakoa, Ramadanari jaramonik egiten ez diona, eskemak apurtzen dizkiguten pertsonak dira. Eta arabiarrek zapaldutako herrietan (kurduak, amazigak) zabaltzen ari den jarrera da.
Horientzat Bayram (Eid al-Adha) edo sakrifizioaren eguna da garrantzitsuena, familiarekin batzeko eta arkumea jateko eguna. Behingoz Ramadana amaitu dela ospatzeko.
BERRIAn argitaratua
No comments:
Post a Comment