Hitzaren indarra

Gerra hotzaren irudi faltsu batekin ireki genuen herenegungo BERRIA, mailu eta igitai handiekin azalean, eta gizonak txiki, oso txiki, trajez, alkondara zuriz eta korbata gorriz (hiruzpalau emakume zenbatu nituen, ez gehiago, alderdiko mahai nagusian). Aste osoan izango dira Kongresuan, baina kolorerik ez Florida eta Ohio artean ikuskizun betean eman genuen gau gringoarekin alderatuta (Puerto Rico inor gutxik aipatu du, baina iragarri genuena jazo da: AEBak anexionatzearen alde izan dira ia bi heren, baina Washingtonek iragarri du ez duela balio. Boto zuri asko izan zirela, eta anexioaren aldekoak ez zirela erdiak izan ondorioztatu du; anexioaren aurkako hautagaiak irabazi ditu bozak gainera. Esan bezala, ez dute anaia pobrerik gura berehalakoan. Ikusi beharko da hauteskundeetako lezioak boto latinoarekiko jarrera aldarazten dion, bai Alderdi Demokratari baita, batez ere, Errepublikarrari). Deitu freaky, baina Twitter eta AEBetako telebista kateen artean jauzika gaua uste baino bizkorrago ere joan zen. Ikusgarria NBCkoen muntaia Rockefeller zentrutik, izotz pista gainean AEBetako mapa eta etxe-orratzean kolore gorri eta zuriak igotzen zirela alderdi bata edo bestea 270era hurbildu ahala. Badakit, badakit, horixe da guztia, ikuskizuna eztabaidaren eta hausnarketaren gainetik, emozio azalekoa iritzi trukaketaren ordez. Eta azkenean, mundu guztiak —Netanyahuk eta haren belatzek salbu— gura zutenak irabazi, zintzoa garaile film onenetan legez. AEBen dekadentzia eta Txinaren gorakada nabarmendu da, baina inperio baten gaitasun garrantzitsuetakoa erakutsi du Washingtonek: garaian garaira egokitu eta inperio izaten jarraitu. Datorrena datorrela, hura hartu eta irentsi, WASP ideiak kale egin duela sinestarazi arte. Aldiz, ustelkeriak eta barne-eztabaidek higatutako Txina ageri zaigu Alderdi Komunistaren kongresuan. Paradoxikoki, ostiralez idazten ari naizela, Tibeteko ordezkarien txanda da, baina immolazioek eta tibetarren eskubideek ez dirudi leku handirik hartu behar dutenik.

Tibeten legez, etsipena borroka-indar bihur daiteke, denik eta beldurgarriena menturaz. Tibeten, Barakaldon zein Kurdistanen. «Kurduak alfabetatzeko eskola garrantzitsuena da egunkaria», zioskun Tayip Temelek BERRIAri emandako elkarrizketan. Orain hilzorian da, bihar bete behar ditu 60 egun baraurik. Eta Temelekin beste ehunka preso. Milaka, azken asteotan batu direnak. Urte eta erdi daroa isolamenduan Abdullah Ocalan kurduen buruzagi historikoak. Debekatua dute berba, debekatua Turkiako errepublikako bost biztanletik batek ama-hizkuntza erabiltzea. Urtetan egon dira ama elebakarrak seme-alabak espetxean isilean bisitatzen, kurduerazko lehen berba egiteak bisita amaitzea zekarren eta. Tayip Temelek ondotxo daki kazetaritza militantean diharduela: «Ocalanek esandako hitzak argitaratzea propaganda ei da. Baina nola izango gara egunkari kurdua eta ez idatzi kurduen arazoez? Gure irakurleek jakin gura dute». Soka luzea da: Musa Anter, kurdueraren sustatzaile handienetakoa Diyarbakirgo kaleetan bahitu eta bide-bazterrean tiroz hilda bota zuten 1992an. Europak duela bospasei urte zigortu zuen Turkia. Temel ez zen orduan ere —ustezko zabalkunde sasoian zen Tayip Erdogan lehen ministroa— Ankararen ekimena: «Ez dute konbikzioz onartu auzi kurdua, gure erresistentziak behartu ditu horretara. Ekimen demokratiko deitzen diote baina gerra egiten jarraituko dute, eta guk ere erresistitzen jarraituko dugu gure eskubideak izateko».

Esan dugu sarritan beste gatazka batzuen ondoan zeinen toki txikia daukan gugandik hain hurbil den horrek. Hizkuntzaren ukazioak batzen gaitu, elkar ulerrarazten gaitu. Baina txalotu ere egin behar da aintzat hartzen denean. Bihar da hitzordua, Bilboko Arriaga antzoki aurrean, Turkiari esateko mundua begira duela eta ez dagoela onartzerik ama-hizkuntzan bizi gura duten presoak hiltzen uztea. Bihar lehena, eta ostegunean hurrena, Idazle Espetxeratuen Nazioarteko Egunean, arratsaldeko seietan Donostiako Bulebarrean, Europan kazetariak espetxeratzen dituzten bi herrialdeak gogoan izateko: Turkia eta Espainia.
BERRIAn argitaratua