Françoise Hollandek Afrikan gerra berri bati argi
berdea ematen zion unean, Azawadeko tragediari konponbide koloniala
emateko, etxeko sukaldean hiru militante kurdu tiroz hil zituzten.
Parisko bihotzean jo dute hiltzaileek. Frantziako Gobernuak harridura
eta haserrea agertu ditu; kolonia zaharretara gerra egitera joatea gauza
bat da, baina inork ez du maite bere hiriburu dotorera etor daitezen
bazterrak nahastera. Eta, hala ere, kurduek lehen unetik salatu dute:
«Turkia hiltzaile, Hollande laguntzaile». Mugimendu kurduak zelatatuen
daukan etxera inork ikusi gabe sartzeko eta horrelako sarraskia egiteko
baliabide asko behar dira.
Ez da kurduen buruzagi bat Europan hiltzen duten lehen aldia. Parisen bertan dago ehortzita ekialdeko (Irango) kurduen buruzagirik kuttunenetakoa. 1946an sobietarren babesean Mahabadeko errepublika aldarrikatu zutenean nerabe zen Abdulrahman Ghassemlou. Laster hartu zuten hiria irandarrek, kurduera debekatu eta Qazi Muhammad lehendakaria urkatu. Egun Iraken menpeko Kurdistan autonomoko lehendakari Masud Barzani errepublika hark iraun zuen garaian jaio zen, Mahabaden.
Abdulrahman Ghassemlou hondamendi haren lekuko izan zen hamasei urterekin. 1979ko iraultzaren ondoren Irango Kurdistango eremu zabala kontrolatu zuten, Iran eta Iraken arteko gerra piztu arte. Hura amaituta, Teheranek kurduekin negoziatu nahi zuela sinetsita zegoen Ghassemlou. Paristik Vienara joan zen negoziazioetara. 1989ko udan beste bi laguntzailerekin batera hil zuten, bilduta zeuden etxean. Haren lekukoa hartu zuen Sadegh Sharafkandi 1992an hil zuten Berlingo Mikonos jatetxean, berriz ere laguntzaile birekin. Parisen ehortzi zituzten haiek ere. Austriarrek hiltzaileetako bi atzeman zituzten, baina libre utzi zieten etxera itzultzen. Alemaniak irandar agente bi atxilotu zituen, eta espetxera zigortu, baina hortxe amaitu zen dena. 2007an askatu eta Iranera bueltatu ziren. Manuel Martorell nafar kazetari eta Kurdistani buruzko adituak gogora ekarri duenez, «Frantziari dagokio orain eraginkortasuna erakustea».
Egia da Iran eta Turkia oso estatu desberdinak direla, kurduen aurkako inperialismoak soilik batzen dituena. Ankara Teheran baino askoz europarzaleagoa izan da eta ez du era horretako hilketarik egin izan (New York Times-ek dioenez, Estatu Batuetako Ankarako enbaxadoreak aitortu du gerrillako buruzagiak mendian hiltzeko proposamena egin zuela Washingtonek, Osama Bin Ladenen antzera, eta Turkiak ezetz esan zuela). Beharrik ere ez, NATOko kide da eta bezero ezin hobe Alemania, Frantzia zein Espainiako arma industriarako. Aski du norbait atxilotzeko agindua ematea, berriki Espainiak egin bezala. Kanarietara iritsi berritan Firat Demirkiran erbesteratua atxilotu zuen, Alemaniak errefuxiatu politikoaren estatutua eman arren. Ez zen Espainiak berdintsu egiten zuen lehen aldia. Remzi Kartal eta Eyyup Doru buruzagi kurduekin berdintsu egin zuten hiru urte. Atxilotu, estradizioa aztertzeko hainbat hilabetez espetxeratu eta gero, halabeharrez —«Europako asiloa dut»— libre utzi.
Turkiak eskuak garbitzen ditu, eta mihia zorroztu. Barne-hilketaren iraina berretsi zuen ostiralean Recep Tayyip Erdogan lehen ministroak, ordurako mugimendu kurdu osoa batuta egon arren hilketak salatzeko. Egia da aipatu zituela bestelako indarrak ere, turkiar faxismoa indartsu dabil-eta Estatuko aparatuetan. Dozenaka jeneral espetxeratu ditu Erdoganen gobernuak, baina zainak luze oraindik turkiar nazionalismoak. Ostegunean Twitterreko trending topic zen Turkian «Gaur Paris ederrago dago» esaldia.
Nor baino gehiago, zertarako galderak eman dezake erantzunik. Abdullah Ocalan buruzagiaren eta Estatuko ordezkarien arteko balizko hitzarmena filtratu dute egunotan, bakezko konponbidea lortzeko. CHP oposizioko alderdi errepublikano turkiarzalea ere ez da negoziazioen kontra agertu. Eta kurduek dute inork baino interes handiagoa konponbidean. Ezin ahaztu mila lagun baino gehiago hil direla azken urte eta erdian. Roboskiko sarraskiko 35 biktimak gogorarazi berri dituzte. Kurdistango eremu baztertueneko zein Paris erdiko hilei egin diezaieketen omenaldi onena da kurduak errespetatuko dituen bakea lortzea. 90 urteko zapalkuntzaren ondoren, zer gutxiago.
Ez da kurduen buruzagi bat Europan hiltzen duten lehen aldia. Parisen bertan dago ehortzita ekialdeko (Irango) kurduen buruzagirik kuttunenetakoa. 1946an sobietarren babesean Mahabadeko errepublika aldarrikatu zutenean nerabe zen Abdulrahman Ghassemlou. Laster hartu zuten hiria irandarrek, kurduera debekatu eta Qazi Muhammad lehendakaria urkatu. Egun Iraken menpeko Kurdistan autonomoko lehendakari Masud Barzani errepublika hark iraun zuen garaian jaio zen, Mahabaden.
Abdulrahman Ghassemlou hondamendi haren lekuko izan zen hamasei urterekin. 1979ko iraultzaren ondoren Irango Kurdistango eremu zabala kontrolatu zuten, Iran eta Iraken arteko gerra piztu arte. Hura amaituta, Teheranek kurduekin negoziatu nahi zuela sinetsita zegoen Ghassemlou. Paristik Vienara joan zen negoziazioetara. 1989ko udan beste bi laguntzailerekin batera hil zuten, bilduta zeuden etxean. Haren lekukoa hartu zuen Sadegh Sharafkandi 1992an hil zuten Berlingo Mikonos jatetxean, berriz ere laguntzaile birekin. Parisen ehortzi zituzten haiek ere. Austriarrek hiltzaileetako bi atzeman zituzten, baina libre utzi zieten etxera itzultzen. Alemaniak irandar agente bi atxilotu zituen, eta espetxera zigortu, baina hortxe amaitu zen dena. 2007an askatu eta Iranera bueltatu ziren. Manuel Martorell nafar kazetari eta Kurdistani buruzko adituak gogora ekarri duenez, «Frantziari dagokio orain eraginkortasuna erakustea».
Egia da Iran eta Turkia oso estatu desberdinak direla, kurduen aurkako inperialismoak soilik batzen dituena. Ankara Teheran baino askoz europarzaleagoa izan da eta ez du era horretako hilketarik egin izan (New York Times-ek dioenez, Estatu Batuetako Ankarako enbaxadoreak aitortu du gerrillako buruzagiak mendian hiltzeko proposamena egin zuela Washingtonek, Osama Bin Ladenen antzera, eta Turkiak ezetz esan zuela). Beharrik ere ez, NATOko kide da eta bezero ezin hobe Alemania, Frantzia zein Espainiako arma industriarako. Aski du norbait atxilotzeko agindua ematea, berriki Espainiak egin bezala. Kanarietara iritsi berritan Firat Demirkiran erbesteratua atxilotu zuen, Alemaniak errefuxiatu politikoaren estatutua eman arren. Ez zen Espainiak berdintsu egiten zuen lehen aldia. Remzi Kartal eta Eyyup Doru buruzagi kurduekin berdintsu egin zuten hiru urte. Atxilotu, estradizioa aztertzeko hainbat hilabetez espetxeratu eta gero, halabeharrez —«Europako asiloa dut»— libre utzi.
Turkiak eskuak garbitzen ditu, eta mihia zorroztu. Barne-hilketaren iraina berretsi zuen ostiralean Recep Tayyip Erdogan lehen ministroak, ordurako mugimendu kurdu osoa batuta egon arren hilketak salatzeko. Egia da aipatu zituela bestelako indarrak ere, turkiar faxismoa indartsu dabil-eta Estatuko aparatuetan. Dozenaka jeneral espetxeratu ditu Erdoganen gobernuak, baina zainak luze oraindik turkiar nazionalismoak. Ostegunean Twitterreko trending topic zen Turkian «Gaur Paris ederrago dago» esaldia.
Nor baino gehiago, zertarako galderak eman dezake erantzunik. Abdullah Ocalan buruzagiaren eta Estatuko ordezkarien arteko balizko hitzarmena filtratu dute egunotan, bakezko konponbidea lortzeko. CHP oposizioko alderdi errepublikano turkiarzalea ere ez da negoziazioen kontra agertu. Eta kurduek dute inork baino interes handiagoa konponbidean. Ezin ahaztu mila lagun baino gehiago hil direla azken urte eta erdian. Roboskiko sarraskiko 35 biktimak gogorarazi berri dituzte. Kurdistango eremu baztertueneko zein Paris erdiko hilei egin diezaieketen omenaldi onena da kurduak errespetatuko dituen bakea lortzea. 90 urteko zapalkuntzaren ondoren, zer gutxiago.
BERRIAn argitaratua.
No comments:
Post a Comment