BERRIAn argitaratua
Gertatuko denari aurrea hartzea zaila dela uste badu ere, gauza bat dauka argi Tel Aviveko unibertsitateko adituak: egungo hauteskunde sistemak gobernu krisia dakarrela ezinbestean.
Israelgo analista politiko errespetatuenetakoa da Gideon Doron, eta gaztetako gerrillari sionista bakezale gisa aurkezten du egun bere burua Tel Aviveko unibertsitateko Zientzia Politikoen Fakultatean. Beldurrak Israel are eskumarago bultzatu duela sinetsita, ez du berehalako konponbiderik aurreikusten. «Hauteskunde sistema aldatu ezean, Israel kanpotik barik barrutik ezereztuko da, etengabeko krisi politikoek hondoratuta».
Lehendabiziko galdera, ezinbestekoa: Zein uste duzu izango dela hurrengo gobernua?
Ez dakit ba, eta ez dut uste orain bertan inork aurreratu dezakeenik. Gobernua ez da berehala eratuko, ia ziur, luze joko du, eta esango nuke gauzak dauden moduan eskuineko gobernua egongo dela.
Eta gobernu iraunkorra sortuko da hainbeste alderdirekin? Munduko leku bakanetakoa da Israel, hauteskunde gauean bertan hurrengo hauteskundeez mintzatzen direna.
Horregatik diot oso zaila dela zein gobernu egongo den iragartzea. Hauteskunde hauek gobernua eratu ezina ekarri dute, eta ez litzateke harritzekoa orain ere ez eratzea. Baina badiotsut, uste dut [Benjamin] Netanyahu izango dela lehen ministro. Arrazoi duzu, ordea. Ez dut uste askorik iraungo duenik Gobernuak. Lehendabizi ikusi beharko da Kadima agintean egongo den. Hori argituta esan ahalko dugu gobernu iraunkorrik egongo den edo ez.
Munduak, mendebaldeko hedabideek gutxienez, emaitzak etsipenez hartu dituzten inpresioa daukazu?
Bai. Nahiago zuten Tzipi Livni egotea. Baina jendeak eskumara jo du argi eta garbi. Israeldarrak arduratuta daude palestinarrekin, eta hori da eskumara egiteko arrazoi bakarra. Israeldarrak ez dira palestinarrez fio, eta alderantziz. Netanyahuk mundua konbentzitu nahi du, palestinarrekin negoziaziorik egon ez dadin, fidatzekoak ez direla eta elkarrizketak arriskutsuak direla sinetsaraziz.
Baina hemen ere uste orokorra da Barack Obamaren gobernuak George Bushek baino estuago hartuko duela Israel.
Netanyahuk ez zuen oso harreman ona izan Bill Clintonekin; egia da hori. Baina auzia ez da Obama bakarrik, Estatu Batuetako administrazioak badauka esperientzia Israelekiko harremanetan, eta ondo neurtzen dituzte urratsak. Washingtonek badaki Gobernua zeinen ahula den, eta presio egiten badio, erraz eroriko da. Malgutasuna behar du, izan ere, presioaren balioaz esandakoaz gain, beste kontu bat ere badakite Estatu Batuek: eskumako gobernu batek bakarrik ekar dezakeela bakea Israelera.
Malgutasuna, bakerako neurririk hartu barik?
Ez, Israelgo Gobernua oso eskumakoa bada, malgutasunik ez badauka, ez du iraungo. Denok dakigu hori.
Baina bake prozesu seriorik ez badago laster, indarkeria zikloa Israeli ere itzuriko zaio noiz edo noiz.
Bai, noski. Indarkeria zikloak egoten dira, eta uste dut egongo direla, tamalez. Nahiago nuke erratuko banintz.
Gazako erasoak oso jota utzi du Palestinako Aginte Nazionala, gainera.
Horregatik bakarrik ere, aipatzen nuen malgutasun hori agertu beharko dute, Israelgoa baino lehenago hondora baitateke Fataren gobernua.
Bakea ez da inondik inora agertu kanpaina osoan, eta horrek eskuin muturra eta populismo arrazista indartu ditu. Zenbateraino eragin dezake Yisrael Beiteinuk?
Kanpainako hitzak ziren, eta jendearekin bat egiten asmatu du Avigdor Liebermanek. Baina oso jarrera irrazionala da. Sionista tradizionalek ez diote jaramonik egin. Kanpainan esandakoak konpromiso dira, baina sakoneko arazoa elkarrekiko konfiantza falta da.
Hamabost diputatu horiek oso garrantzitsuak dira, horratik.
Bai, bai, ezin da ukatu. Baina ezinezkoa da zenbait politika martxan jartzea; arabiarrek soldadutza egitea adibidez. Proposamen irrazionalak dira, eta ez dut uste horri eutsiko diotenik.
Turkiak ere berba gogorrak izan ditu Gazako erasoa salatzeko, baina Israelek Ekialde Hurbilean izan duen aliatu sendoenetakoa da. Ankararen bitartekaritzarekin abiarazi zituzten Siriarekiko negoziazioak. Eta Damaskok esan zuen hauteskundeak pasatu arte itxaron behar zela elkarrizketari ekin aurretik.
Siriakoa konpontzea askoz errazagoa da, eta itxaropena hortik iritsiko dela uste dut. Damaskok ez digu arazorik sortzen, ez dauka zerikusirik palestinarrekin daukagun egoerarekin. Guretzat oso garrantzitsua da Siriarentzat nazioarteko bermeak lortzea eta Iranen eraginetik aldentzea.
Golango auziarekiko negoziazioak bideratuko direla uste duzu, beraz?
Egongo da konponbideren bat; era baketsuan lurra alokatzea, edo antzekoren bat. Eskuineko gobernuek eman ditzakete urrats horiek, ezkerraren babesa izango dute eta. Netanyahu lehen ministro izan zenean hasi ziren Siriarekikoa konpontzeko aukera hori ikusten. Oso garrantzitsua da Siria gatazkatik kanpo uztea.
No comments:
Post a Comment