PSCren haustura

PSCk oraindik ez daki, baina independentista bihurtuko da». Igandero egunkari honetako zuzendariarekin karta-jokoan ageri den Vicent Partal bikainak asteon botatako perla ugarietako bat da. Lehengo asteburuan Eskoziako Herald Scotland egunkarian aipatu zuten, Ez gara Eskozia izeneko artikuluagatik (orrialdeotan egin genuen analisiaren ildotik, baina txukunago). Funtsean: Eskozian Gobernuak herria independentziara eroan gura du, goitik behera gidatzen, eta aurkariek plataforma zabala eratu dute. Katalunian aldiz, herriak behartu ditu Gobernua eta alderdiak independentzia bidean lerratzera, behetik gora. Katalunian plataforma zabala independentismoak eratu du, abertzaletasuna geroz eta gaindituago, eta unionismoa esparrurik gabe ari da geratzen. Espainiak galdutzat eman du Katalunia demokratikoki limurtzeko aukera; katalanak Espainiara ez erakartzeaz gain, uxatu egiten ditu egunik egun.

Horixe gertatu zaio PSCri. Demokratikoki lortu nahi du Kataluniak Espainiaren baitan jarraitzea. Hori da, bestalde, benetako federalismo baterako oinarri. Alderdiari Katalunian geroz eta inozotasun handiagoz begiratzen diotela uste dut, behinola federalista izan eta halabeharrez independentismora lerratu direnek batez ere. Espainiako estatuak legez —edo are okerrago, bere burua ustez era federalistan antolatzen duen erakundea izanik—, PSOE alderdiak ezin okerrago hartu du PSCko diputatuek Madrilen negoziatutako erabakitze eskubidearen alde bozkatu izana. PSCk galdetzea gura du, eta ezetzaren aldeko botoarentzat kanpaina egitea. Ñabardura handi datorkio PSOEri, itzel. Katalunia Espainiaren —ezen ez Espainiako— baldin bada, zertarako galdetu katalanei ados dauden? PSCk PSOEtik bereizita bozkatzeak ohiko esaldi amorratu eta hanpatuak ekarri dizkiote sozial espainiar jakobinoenen artean. Katalunia bereiztea ez dute onartzen, baina PSCrekiko haustura burutzeko unea dela iritzi diote. Funtsean, Espainia eta Katalunia elkarrengandik urrundu diren legez bereizi dira PSC eta PSOE.

Ondorioaz ondo hausnartu beharko luke PSOEk. Baina ez eurek bakarrik. Arduratu beharko lukete euskal prozesu independentista abiarazteko lozorroan diruditen euskal abertzaleek ere. Presoen zain? Nafarroako hauteskundeen? Gamesak ere esan du «espainiar» izateak negozioak galarazi dizkiola. Arantza Tapia sailburua bat etorri da, eta konponbide gisa «apur bat» bereiztea dela esan du. Zelan bereizi liteke «apur bat»? Harira etorrita, bai PSOEk bai euskal independentistek irudikatu beharko lukete zer dakarren Kataluniarik gabeko Espainiak: Gaztela Handi(tu)ak daukan kontrabotere bakarra galtzea, eta Alderdi Popularrak arrakastarik inoiz izan ez duen herrialdeaz libratzea. Bestela esanda, neofrankismoak daukan oposizio handienetakoa galtzea, eta ideia hori gailentzea luzarorako Espainia berri horretan.

Egia da, ez dute berehalakoan onartuko. Auzitegietako bidea lantzen hasi dira, soberania erabakia Konstituzionalera eramanda. Partalengana itzulita, baina, Ibarretxeren eta, batez ere, Kataluniako estatutuaren esperientziak erakutsi die bidea: «Espainiak esaten duena ez da gure arazoa honezkero». Juridikoi badaukate independentziarako heldulekua, eta politikoki indartu egiten ditu. Are gehiago: unionistek ez dute esaten bada, lau urterik behin autodeterminatzen garela? Bada autodeterminazio horren ondorio den Parlamentuak erabaki du Katalunia burujabe dela. Eta Espainiatik bereizitako estatua eratu nahi duen galdetuko dio, halaber. Espainiako auzitegiek ez dute onartuko, noski, baina adierazpena hor dago, berdin-berdin.

Espainiak ez du auzitegietan Katalunia geraraziko. Ondo bidean, ez dute bestela ere geraraziko. Baina katalanek hartu duten bide garbi eta demokratikoa eteteko modu bakarra, Benegasek eta Chinchilla jeneralak adierazi dute: bakebidez ez dute lortuko. Horixe Espainiak daukan gauza beldurgarriena. Irakurri ondo Partalen gaurko artikuluaren amaiera. BERRIAn argitaratua.