Matriuxka jokoa

Zuek ere gu bezalakoak zarete?» Galdetu zidan gazteak. Kaukasoko herri gehienetan errepikatzen den galdera da, non eta ez dizuten zuzenean esaten «a, bai, duela lau mila urte joan zineten ahaideak zarete». Berdin balio du elkarrekin muturtutako georgiar zein abkhaziarrekin, Hego Kaukasokoekin zein Iparrekoekin. Iparrean hamaika herri daude, zein bere hizkuntzarekin, bertakoak zein jatorri turkiar, irandar edo mongoliarra daukatenak. Baina Grozni berrituan nengoen, milioika errublok, tona porlanek eta eraikin distiratsuk nazio oso baten samina ezkutatzen duen hirian.

Sarraski haren egilearen izena dauka gaur Grozniko kale nagusiak, Vladimir Putina Prospekt. Lehen ministro «baino» ez zen orduan, presidentziarako aulkia berotzen Dmitri Medvedev utzita. Harro baino gehiago, harroputz zegoen, egunotan hauteskunde kanpainan ikusi den baino hanpatuago bularra, tigre ehizan edo Sotxiko tabernaren batean arkerian. Gaur gauzak itsustu egin zaizkio. Gertatzen dena gertatzen dela, Moskun protestak ezinbestean egongo direla dirudi. Errusiako hirietako jendea, gazteak batez ere, nekatu egin da. Zaharrak gutxi, eta geroz eta gutxiago dira, bizi-itxaropena Hirugarren Munduko herrialdeen antzera dauka munduko estatu handienak. Eta Putinek irabaziko ditu hauteskundeak, baina errusiarrek haserre jarraituko dute.

Haserre horretan egosten, urtzen ari diren ustean dira. Kanpotik lagun gutxi, eta gaiztoak gehienak. Apustu gogorretan dihardu, Sirian Latakiako portura armen garraio. Irango jokoan ere urduri; hor Txina ere urduritzen da, bere hornidura arriskuan ikusita. Kazetari uigurrek jakinarazi digute asteon, Tibetek egunak daramatza mundutik deskonektatuta, immolazioak eten ezinik, eta Xinjiang edo Uiguristango uigur herritarren artean ere beste sarraski bat gertatu dela salatu dute asteon.

Baina Txinan ez daukate Vladimir Putinek daukan barne-beldurra: hauspotutako oligarkak haserre, herritar xumeak erreta eta nazionalismoa hauspotzen duelarik ere, eskuin muturrak muga jartzen dio. Hitzez hitz. Borroka gogorrenaren bidez lortu ez dutena emateko prest dira errusiar nazionalistak txetxeniarrei: «Utzi Kaukaso elikatzeari» kanpaina hasi zuten udagoienean, eta «Errusia errusiarrentzat» sinpleagoan laburbildu dute. Eta bai, Kaukaso Errusiatik kanpo utzi behar dela proposatu dute, gaitza handik datorrelakoan. Historian «gaitza» ziren herriekin zer-nolako genozidio eta garbiketa etnikoak egin diren ikusita, begirune puntua ere badauka faxista errusiarren ideiak.

«Hori proposatzen dutenak beren zati bat moztea merezi dute» erantzun zien Putinek haserre. «Herrialde batek lurralde arantzatsuei uko egiteari ekiten diolarik, herrialde osoaren amaieraren hasiera da». Konstantin Krylove Errusiako Mugimendu Publikoko buruak duela hilabete erantzun zion: «Eskualde ez-errusiar guztien bereizketa izan liteke errusiar nazioaren iraupenerako azken aukera. Hobe anputazioa, gangrena baino». Estatistikak urduritzen ditu errusiarrak: estatuko ilehori kristauak gutxitzen eta zahartzen ari dira, eta geroz eta gehiago dira kaukasoar eta tartariar musulmanak. Caucasian esaten diote Estatu Batuen arraza zuriari. Errusiarrek txorni (beltz) Kaukasoko herritarrei.

Munstroa bazkatu du Putinek. Txetxenian Kadyrov ez elikatzeko eskatu diote errusiar estremistek. Baina hantxe puztuko ditu gaur beharrezko dituen bozak. Txetxeniar sufrimenduari azken iraina asteon Kadyrovek: txetxeniar ororen memorian ahaztezina den 1944ko deportazioa, otsailaren 23tik maiatzaren 10era, aita zuenaren hilketaren egunera pasatzea agindu du.

Kaukasoko mendietan borrokan dihardute, berriki Dagestan eta Txetxeniako mugan agerian geratu den legez. Paradoxikoki, Kaukasoko berri herrirentzako babes bila, Putinek bere diplomazia Ozeano Bareraino bidali du: Kosovo mendebaldeko 88 herrik aitortzen badute, Georgiatik bereizitako Abkhaziak eta Hego Osetiak ere lortu dituzte dozena erdi onarpen. Errusia, Nikaragua eta Venezuela bazeuzkaten lehendik, eta Vanuatu, Kiribati eta Tuvalu gehitu zaizkie. Egia, 187 falta dituzte. Baina Kosovo ere ez dute aitortzen ehun estatuk baino gehiagok.
BERRIAn argitaratua