Pinter

BERRIAn argitaratua

Duela hamar urte idatzi zuen Mendiko hizkuntza Harold Pinterrek. Testuingurua sumatu arren berariaz izena ezabatu zuen kokalekuaren izena. «Abiapuntua kurduak ziren, baina lan hau ez da turkiarrei eta kurduei buruz. Alegia, historian zehar, hizkuntza asko galarazi dira: irlandarrek sufritu dute, galestarrek, urdua eta estoniarren hizkuntza debekatu dira, eta badakizu, euskaldunen hizkuntza sarritan debekatu izan dute».

Zorionez, kurdu gehienena baino askoz hobea da euskararen egoera. Baina mendiko hizkuntzaren absurdoa geurera ere iritsi da. Kurduak ez ziren ofizialki existitzen Turkian. Mendiko turkiarrak ziren. Eta kurduera, mendiko turkiera, hizkuntza biek inongo harremanik izan ez arren. Absurdo hori ziegetara darama Pinterrek. Hori bera gogorarazi zidan Auzitegi Konstituzionalak Euskal Herria izeneko subjektua existitzen zela ukatu zuenean, ukazioaren arrazoia ere argi utzita: haren existentziak burujabetza egikaritzea ekar lezake.

Antzeko absurdoek gurean ere ondorio lazgarriak izan dituzte. Espainia demokrazia izanik, salagarria ei da preso politikoak aipatzea. Salagarri ez eze, delitu izatea ere bultzatu du lobby ultrak: elkarrizketa baten «preso politiko» esatea terrorismoa bultzatzea ei da, zigorgarri ondorioz.

Mendiko hizkuntza lanaren abiapuntua 1985ean Pinterrek eta Arthur Millerrek Istanbulera egindako bidaia da, PEN Klubak eskatuta. Reaganen enbaxadore Strausz-Hupe-k gonbidatu zituen, eta afaritan eztabaida izan zuten zenbait turkiarrekin. Diplomatikoak Turkia demokrazia zela nabarmentzeko baliatu zuen sesioa, herri komunistetan ez bezala «iritzi asko egon daitezke edozeri buruz».

Pinterrek argi erantzun zion: «Ez kable elektrikoa badaukazu barrabiletara lotuta». Millerrengana hurbil zen laster Pinter: «Zuen enbaxadoreari irain egin diot eta alde egin dezadala eskatu didate». Demokratikoki, hori bai.