2008-01-27

Andy Palacio




BERRIAko Larrepetiten argitaratua




Ahozkotasunaren egun handia izan genuen atzo Donostian. Bertso Egunaren bidez egin genuen duela urte batzuk kanporako jauzia ere. Erakutsi genuen altxor ederra izateaz gain, kanpora eraman eta kanpokoa ekartzea ere bazegoela. Literatura edo musika bezain unibertsala.
Ahozkoa ere gorde beharreko ondarea zela aldarrikatu zuen Unescok mende hasieran, sarritan piramide edo eliza bati eustea baino zailagoa baita hizkuntza, ohitura edo ospakizun batek irautea. Euskaldunok ahozkotasunaren egun handia daukagun aste berean hil da Alaskako eyakera hizkuntza zekien azken hiztuna.
Eta hizkuntzak noiz galtzen diren pentsatzen nenbilela, azken hiztunaren heriotzan ala hiztunek bizkarra ematean, Andy Palacio Belizeko kantari garifuna hil dela irakurri dut, berrogeita zazpi urterekin eta arrakasta betean. Esklabotzari ihesi, indigenekin batu eta kultura zoragarria sortu zuten beltz herria dira garifunak.
Palacio Nikaraguako iraultzan lanean ibili zen gaztetan. Hizkuntza ia galdutako komunitate garifunak ezagutu zituen han. «Agureak hunkituta esan zidan ez zuela uste garifuneraz zekiten gazterik bazenik». Etxerako ez zuela nahi etorkizun hura erabakita, garifunerari eusteko borrokan eman du mende laurdena, hizkuntza txikiena musikaren hizkuntza unibertsalean.
Egunotan Watina diskoa jarri dut, eta Amuñegu kantan behin eta berriz entzun: «Nor mintzatuko da garifuneraz etorkizunean? Arbasoek garifuna izaten jarraitzeko egin zuten borroka. Zergatik izan behar dugu guk gure kultura galduko dutenak? Gurasook, entzun: irakatsi haurrei gure hizkuntza eta gure kantak, gure ohiturak eta gure dantzak». Ondo segi, garifuna.

No comments: