Gure herriko maparen zergatia azaltzea ez da erraza. Euskararen herria omen, badira hizkuntzari eutsi dioten eskualdeak eta azken mendeetan galdu arren euskalduntasuna oso presente daukatenak ere bai. Baina badira gure mapan euskararen herriarekin zerikusi handirik ez daukaten eskualdeak, Erdi Aroko aliantzen eta ezkontzen ondorioz euskal jaurerri eta erresumen menpe geratu ziren lurraldeak. Ondorioz, Euskal Herritzat jotzen ditugu, euskarari askoz luzaroago eutsi baina zazpi herrialdeetatik kanpo geratu ziren Biarno, Aragoi edo Gaztelako hainbat txoko ez bezala.
Gure maparen muturreko herriak dira. Hegoan Erribera eta Ebroaldea ditugu ezagunen, mende eta erdiko atzerakadaren ostean, hizkuntza osasuntsu den eremutik urrunen baitaude. Baina berdin egin liteke Mendebaldean. Ez dut zenbait sektore interesaturen mezua nire egingo, Enkarterrin euskara erabat arrotza izan dela-eta. Gordexolan XIX. mendera arte eta Barakaldon eta Alonsotegin XX.era arte egon dira bertako euskaldunak, baina egia da Karrantza, Lanestosa eta Far-Westeko beste eremuetan hizkuntza-aldaketa oso antzinakoa dela.
Hori guztia egia da. Inork euskara eskualdeotan inposaketa dela ere esan izan du. Hor dago gezurra. Geografiaz, kulturaz, historiaz, montañesengandik hurbilen dauden eskualdea dira, Bizkaitik aparte hara nahiko balukete ez nieke neuk eragotziko. Baina Villaverden, Trebiñun, Erriberan eta beste hainbat txokotan ez bezala, karrantzarrek aukeratu ahal izan dute. Eta etorkizuna euskaraz gura dutela diote.
No comments:
Post a Comment