Mugak

larrepetit">Berriako 2006-IV-2ko alerako idatzia (nahiz eta kurtsiba kentzeak esangura moldatu neurri batean, intentzioan behinik behin)

Geografia zaleak ez gaituzte ulertzen askotan. Atlaseko orrialdeak eleberri liluragarriena legez pasatzea, mapak, mugak eta herrialdeak irudikatuz eta irudimenarekin bidaiatuz, uste nuen baino gehiagok egiten dugun ariketa da. Badira atentzioa ematen dutenak, Pirinioen gainetik doan marrak zelango desbideraketa historikoak dauzkan, kasu, Luzaide, Urdazubi eta Zugarramurdi hemengo bihurtzeko, bestaldean egonik. Marrek pertsonak bildu eta bereizten dituzte, baina herriotako euskalkiek zer esanik ez arandarren oc mintzairak marra lodiena ere zeinen biguna izan daitekeen erakusten digute. Mugei buruzko ariketa interesgarriak utzi zizkigun Edu Zelaietak Mugaldekoak lanean, eta Joseba Sarrionandiak berrikiago, Nabarra-n.
Marren aldaketa gehienak odolez idatzi dira Europan. Afrikan, mapetan zegoena jakin barik egin zituzten marrak, baina aldatu behar direla aipatze hutsak lurrikarak sortu ohi ditu oraindik. Montenegrok marra estu eta fina lodituko ei du laster. Zalaparta aldamenetik dator, ordea, Kosovotik. Marrarik ez? Serbiako mugara eroan marra? Ala Kosovo barruan ezarri, albaniarrak eta serbiarrak bereiziz? Azken hori eginez gero, Bosniako serbiarrek gauza bera egin dezaketela esan dute, eta Albaniako lehendakaria Mazedoniako albaniarrez gogoratu da. Atzera zalaparta.
Marrak kentzea oso kosmopolita da, marrok Bidasoan, Trebiñun, Pirinioetan, Luzaiden, Xaretan edo Turtziozen ez badaude behinik behin.