Barakaldoko ola olatu bihurtu zen

(2005-XII-19ko Gararako idatzia)
Kartzelatik itzuleran ikusi genuen lehen aldiz, aste osoan han-hemenka agertu zaigun bezala. Txanoa txapelaren seinale-edo, oholtzara igotzerako erantzi bazuen ere, kamerak bizkor ibili ziren. Iturriagari Hendaian entzundako perlekin konforme ez eta txapelerako hautagai sendoenetakotzat geneukan. Hogeita hiruna bertsoren ostean are gehiago. Lehen ofizioan polito jardun ziren Maritxu eta Bartoloren paperean, bataren bertsoari bigarrena gailenduz eta entzulea gozaraziz. Bigarren lanean joan zen argitzen Andoni Egaña zela nagusi. Egia da alde eta kontra jartzeko ofizioetan doi bat zailagoak diren paperak egokitu zaizkiola durangarrari, Donostian Francoren estatua ez kentzea defendatzen, eta atzo munduko egoeraren aurrean baikor azaldu beharrez. Unerik txarrenean egin zion ihes potoak, eta bestela ere argi gailendu zitzaion txapelduna. Izan ere, egia da finalean ez dela aski hankasartzerik ez izatea, genialitate bat baino gehiago ezinbesteko duela txapeldungaiak. Andoni Egañari entzun genizkion, Unai Iturriagari ere bai, eta beste seien bertsoei adi, denei ere pare bat gutxienez topatuko dizkiegu, Barakaldoko oholtzaren neurriko. Ez da aski hanka ez sartzea, baina ia ezinbesteko bai. Egañak ez zuen egin, gainontzekoek bai, bide luzea baita hogeita hiru bertso (eta beste hamar buruz burukoan) kantatu beharra.

Maialen Lujanbio indartsu, oso indartsu ikusi genuen hasieran. Bistan da egungo bertsozaleak puntuz puntu komunikatzea eskatzen duela, azken puntu zorrotzarekin aski ez eta. «Ezta bat eta ezta bi ere hiru ta hiru da hiru/ hiru neke ta hiru lan karga bider hiru zenbat diru», entzun genion hernaniarrari. Gero gutxitan bezala eguna astun egin ei zitzaion, eskatu barik hartutako zamaz, menturaz. Amets Arzallusek zalantza bakarra zeukan uxatzeko, txapelketa eta saioetan aspaldion erakutsi baitu gaurko bertsolarietan bikainenetakoa dela. Hamahiru mila entzuleren efektua bagenekien ez dela denentzat berdina horratik, batzuk hazi eta beste batzuk uzkurtu egiten baititu, eta Arzallusek ia finalerdietan beste gozarazi gintuen. Puntuari erantzuten artista, eta bertsoa goitik behera inor gutxik bezala osatzen. Bertso gogoangarri asko entzun genituen bakarra salbatzeko, baina Iturriagarekin lubaki beretik tiroka egindako ofizioak, osorik, hautatuen lekuan beharko luke beti.

Igor Elortzak oso zail zeukan Donostiako bakarreko lan gogoangarria hobetzen. Bakarra entzunda askorik esan ez eta hirurek batera zelango indarra har dezaketen erakusgarri gelditu bitez. Atzo haietara hurbildu ez baina beste doinu berri bat utzi zigun trukean, badugu zer eskertua. Sustrai Colina, Aitor Mendiluze eta Jon Maia gelditu ziren Bizkaiko txapeldunaren atzetik. Urruñarrak ederto berotu zuen goiza enpresaburuaren lanean, ezin zorrotzago erantzunari punta atereaz. Mendiluze aipatuta bertso perfektua (gutxi balitz legez) baino ikusten ez zuenak, aitortu beharko dio behingoan bikaintasuna eta komunikatzeko dohaina. Bi malkoen gaiak dozena bi isurarazi zituen. Zumaiarrak puntu berberak lortu zituen, hirugarrenarengandik 50 puntura. 23 puntutan. Epaitutako lanean bildu ez zituen puntuak entzuleen beroan lortu zituen, atzoko eguna eta lekuari neurria hartuta. Barakaldok merezi zuen Maiaren jarduna. Kontraesana ematen du baina bertsoaren garapenaren aurpegi biak dira: txapelketak, Bertsozale Elkarteak berak, inoizko antolakuntza profesionalena egin duen urtean bertsolariak aritu dira amateurren, berbaren zentzurik onenean. Lehia ohiko saiora hurbilduz, inoizko lotsagabeen aritu dira saioz saio eta Barakaldoko betekadaz kikildu ordez entzuleen konplizitatera hurbildu ziren bertsolariak.

Apustu zaila zen, errezeloa alde askotan pizten zuena. Eta BECek gainezka egin zuen, olatua fribolitate baino areago sinbolo bihurturik, Ezkerraldean ere baietz gelditu aparra jaitsitakoan. Bertsolariei esker lehenik, hor atzean lanean ibili den taldearengatik ondoren. Atzoko distirak ­glamour ez nuen erabili gura, baina...­ eskoletako eguneroko jarduna dauka atzean eta komunikazioan dihardutenen ekina. Baina alfer-alferrik horien emaitza atzoko zortzien, aurreko hogeita hamarren, plazaz plaza zein eskolartean dabiltzanen eta, zelan ez, atzoko eta ohiko zaleen ahaleginik gabe. Eta ezin aipatu gabe utzi txapelduna. Txanoz hasi eta txapelez segi, egoskor eta ausart, entzuleentzako luxu, plazan irabazitakoari plazan eutsi ala plazan galdu. Eskerrik asko, txapeldun.

Barakaldotik mundura

(Berrian 2005-12-18an argitaratua)
Badakigu ez dela egia, ez dela benetakoa, baina erreala da. Barakaldora goaz eta horregatik ez dugu mundua, Barakaldo, gure mundutxoa inarrosiko. Idazleek, kantariek, kazetariek ezagutzen dute honezkero zeinen lotsagabe jardun ohi diren inorenean muturra sartzen. Errezeloz hasieran, amorruz gero, inbidiaz azkenik, ebidentzia onartu eta berbaren artistak direla onartu baino ez zaie gelditu. Muturra inorenean sartuz eta jakinik inor gutxi sartuko dela bat-bateko jardunean. Eurak hartu dituztena baino beso-zabalagoz hartuko lituzkete, horratik. Ez zen erraza eremu berri gehiagotara iristea, bide luzea egin zuen sagardotegitik antzokira eta eskolara. Bertsolariak apal egin du azken urrats, hizkuntzaren mugaz jakitun, baina konplexu barik, berdin gazteleraren itsasoan Kuban, edo Euskal Herrian Nobel saridunen aurrean. Ez dakit berrehun, hirurehun, bostehun bertsolari dabiltzan gaur egun, batzuk plazaz plaza, besteak lagun artean. Gaur zortzi onentsuenak ariko dira txapel baten lehian kantari. Lehian bai, horrek beteko du plaza. Bestelako saioetarako geldituko gara betikook eta gaurtik aurrera sarean jausitako aleak. Baina sumatzen da, orain bai, gutxi pentsatuko genituen esparru horien, erdalgune horren errezeloa, inbidia puntu hori. Ondo egindako lanaren emaitza. Egurra (loretan itoko gara, bestela!!) beste baterako utz dezagun, eta bejondeiela gaurko zortziei eta Bertsozale Elkarteari.

115 urte

Gogoan dute duela 15 urte, ikastolan gela osoaren aurrean zerbaiti buruz berba egin behar genuela agindu zigutela. Nonbait topatu nuen Eginen azken orrialdean egindako erreportajea, Wounded Knee-ko sarraskiaren mendeurrena zela-eta.

Oglala siouxak Lautada Handietan zebiltzan zaldiz atzera ere, Izpirituen dantza bizirik zen. Bagenekien Pine Ridge-ko erreserbara bortxatu zituztela, bagenekien Little Big Horn-ekoa mendeku makurrenarekin ordainarazi zietela, eta irakurri genuen 1972an atzera altxatu zirela. 115 urte dira zinemak goratutako Zalditeriak Tatanka Yotanka, Sitting Bull, Zezen Eseri hil zuela. Gaurko egunez. Txikitan ibiltzen ginen jostailuzko zalditxo, bakero eta indioekin olgetan. Ez dakit ordurako zapalduarekiko elkartasuna ote zen, edo besterik gabe interesgarriago ote neritzon Lautadetan libre ibili ahal izateari fuertean gotortuta zeuden haien aldamenean egoteari baino. Kontua da indiarra hautatzen nuela beti orduan ere. 90erako Tatanka Yotankari buruz mintzatu nintzen gelakideen aurrean. Gai bat hautatu behar genuen, orduan beste batzuk zeuden modan. Eta geroztik beti izan dut begitan buruzagi hura, eta tonu ubeleko argazkiak, eta Hesperus bildumako liburuak. Gero ezagutu genituen bestelako kontuak, Joseba Sarrionandiak ekarri zizkigun batzuk, Hnuy Illah Nyha Yahoo bilduman aipatu zigun Wounded Knee-n edo beste edonon ehorzteko bihotza, eta Zantzoatik ateratako beste poema hau ere itzuli zigun. Tatanka Yotankaren, Zaldi Eseriren berbak, euskarara ekarriak:

Ez dut nahi gizon zuriek
gure ibai bazterretako zuhaitzak
ebaki ditzaten, are gutxiago haritzak.
Laket zaizkit haritz baso tipiak,
gustora egoten naiz haiei begira
eta errespetoa diet
neguko ekaitzak eta udako sargoriak
tinko aguantatzen dituztelako
eta, gu ez bezala, berez hazi
eta berez loratzen direla dirudielako.

Duela urte bi Ehortzi ezazue ene Bihotza Wounded Knee-n, 70 hamarkadako liburu arrakastatsua eman zuen euskaraz Txalapartak, Joxe Luis Aramendik itzulita.

Gaur 115 urte, % 75eko langabezia, alkoholismoa, suizidio tasa izugarriak. Horiek dira XXI. mendeko indiarren berri izan ohi ditugun albisteak. Standig Rock Lakota komunitateko buruzagi berriaren berbak irakurri ditut gaur, duela aste batzuk esanda. Tatanka Yotanka arbaso zuzen ei zuen:

"Komunitateak lana eta dirua baino gehiago behar ditu, lakota kulturarekiko eta hizkuntzarekiko harrotasun sentimendua behar ditu. Gazteei dagokienean oso garrantzitsua da, suizidoak maila epidemikora iritsi baitira lakota nerabeen artean. Nire aitita-amamak, pobrezia gorrian bizi ziren, baina harro zeuden zirenagatik. Harro zeuden lakota izateaz. Hitz egiten zuten gure hizkuntzaz. Ulertzen zituzten zeremoniak. Ulertzen zuten kultura. Pobrezia ez da gure umeak suizidiora bultzatzen dituena. Nortasuna galtzeak eragiten die".

Eskolako zuzendari izan zen, eta hizkuntzaren garrantzia azpimarratu gura du bere agintaldian, hamazortzi mila biztanleko herrian. Ehuneko 25-30ek baino ez dakite hizkuntza. Tribuetako gobernu gehienek bilerak ingelesez egiten dituzte. eskoletan ingelesa da nagusi. Indiarren eskoletan badira eskolak gure hizkuntzetan -hemen lakota hizkuntza- baina hori da eskolan indiarron hizkuntza mintzatzen den leku bakarra. Kale-seinaleak ingelesez daude. Ia dena dago ingeles hutsez". Poztu nau izpiritualitatez gain, Euskal Herritik begiratuta behintzat hain garrantzitsutzat jotzen dugun zerbaiti, hizkuntzari, arreta handiagoa ematea. "Gure hizkuntzak salbatuko baditugu, erakutsi behar diegu gure haurrei balio bat daukala. Ez dela hori barik ibil zaitezkeen zerbait".

Buruzagiak berak ez ei daki lakotaz. Politikariek ohi dutenez, hitz eman du, ikasi ezean ez dezatela hautatu 2009ko legealdirako. Ordurako bilerak lakotaz egiteko konpromisoa hartu du.

Artaziak

Berria-ko 2005-XII-11n argitaratua

XXI. mendean eta zentsura mintzagai. Artaziak zorrotz. Ez bagenekien irakatsi ziguten euskara ere ez zela territorio librea. Internetek demokraziak baino letra gutxiago ditu oraindik, esanak esan. Egunkari bat itxi eta beste bat zabaltzeko gauza gara, erronkazale beti euskaldunak. Zesarren emazte beti, erakutsi beharrean. Egiteko gaitasuna erakutsi behar, lanerako dohaina, sakrifiziorako ahalmena. Durangora erromes, berrogei urtez, eta ura bere bidean.
0 zenbakiak gordetzen ditugu etxean, badakigu dokumentu historikoa fosil ere bihur daitezkeela. Baina batzuek ez dute ez historia ez orainik gura, hain gutxi dokumenturik edo fosilik. Museoetan ere ez ei dugu ondo ematen. Demagun egunkari bat ixtea onargarri dela, demagun ikusi ditugun guztiak zilegi izan daitezkeela, demagun aurrera begira artazi gehiago behar dela. Hori guztia onartuta ere, sarraila jartzea nahiko ez eta liburutegiak erretzea zilegi ote da?
Bejondeizula etxean Euskaldunon Egunkaria zaharren bat badaukazu, konstituzio egunekoa-edo. Sarean erdarazko nahi beste hemeroteka bisitatu ahalko duzu, bere egunean Euskaldunon Egunkaria legez. Baina hura ixtean ez ziguten oraina eta geroa bakarrik itxi, Iñigo Aranbarrik idatzi bezalaxe, gure Sarajevoko Liburutegia erre zuten, geneukan guztia. Legez kanpoko izanda ere, ordura arte legezko zen egunkari hura ez dago inon kontsultatzerik. Ez zituen argitaratzea bakarrik debekatu, argitaratu izana ere zigortu zioten.

Kosovokeriak

Gurean interes handirik pizten ez badu ere, Europako txokorik pobre eta ezegonkorrena den horretan mugimendu handiak ari dira gertatzen azken hileotan. Litekeena dela 2006rako Kosovorako status definitiboa ezartzea: oraindik orain ofizialki Serbiako zati da, NBEen zaintzapean egon arren. Oraintsu Aizu!rako idatzi dudan artikulua argitaratutakoan jarriko dut hemen, baina kontu absurdu samar bat da aitzakia: Kosovo independente bihurtuz gero, bandera beharko du. Pentsa dezakezu trapu hutsa dela, baina estatuek banderak izaten dituzte. Eta Kosovo estatu bihur liteke. Normalean nazio bateko kideek nazio horrekin identifikatzeko erabili izan dute bandera hori, estatu izan zein ez. Baina Kosovo ez da nazioa, estatua izan daitekeen arren. Naziorik gabe estatua, alderantzikoaren ordez.

Kosovo lurralde bat da, eta hainbat hizkuntza eta naziotako jendeak bizi dira: gehiengoa albaniarrak, gutxiengo nagusia serbiarra, eta gero Balkanetako beste herri batzutako kideak ere bai. Beti egin zait bitxi ikuspuntua. Gurean ez dute ukatzen Euskal Herri bat badenik, baina hori, nolabait, Espainiako edo Frantziako erregio litzateke, hau da, ez luke nazio izaera izango. Eta gu, euskaldunak, onenean, bagarela aitortuta ere, espainiar edo frantziar ginateke, Gaztela edo Normandiakoak bagina legez. Balkanetan ez. Kosovo Serbia izatea nahi dute Belgradoko agintariek, baina badakite kosovoarren % 80 ez direla serbiar. Ez zaie albaniarrei esaten: serbiarrak zarete. Nazionalismoaren alde bi dira, biak ere gaitzesteko modukoak. Lehenak (Espainiak, Frantziak) ukatu egiten du beste edozein nazioren izaera. Bigarrenak aitortu aitortzen die izaera, baina bazterketa ezartzen du Estatuko nazioko kideen alde. Eta bazterketa hori samur antzekotik genozidiorako tartean koka daiteke.

IWPR orrialdean hainbat albiste jarrai daitezke, beti ere nortasunaren eta izaeraren arazo horiek eztabaida politikoan nola ageri diren jakiteko. Batetik banderaren kontu surreal hori dago, albaniarrek badute eurena, beti erabili dutena, baina Albaniako estatuarena ere bada herriarena izateaz gain, eta beraz, Kosovoko estatuak ezin hori bera hartu (oso abertzale bai, baina Albaniarekin bat egitea mahai gainean ere ez dago, inork ez du senide pobrearenera bizitzera joan gura). Bestea, Bosnian bezala bandera berria egitea, baina badakigu bestea trapua bada, inoren identifikaziorik ez daukan hori are trapuago dela.

Ez da Kosovori buruzko eztabaidan dagoen kontu bakarra. Estatu bihurtzekotan ere, estatu multietniko beharko luke, albaniar gehiengoen eta beste gutxiengoen arteko orekak bermatuko dituena... eta batzuek beldur dira iazko martxo gertakariak ez ote diren errepikatuko, albaniarrek serbiar etxaldeei eraso egin zietenekoak, azken orduan nagusitasun jarrera batean egoteko eta ahalik serbiar gutxien Kosovon. Kontraesana badirudi ere, Serbia ere prest omen dago serbiarrak bizi diren Kosovo erdialde eta hegoaldeko leku batzutatik serbiarrak egotz ditzaten. Komunitate puruetarako bidea da, badakite inguru horietan gutxiengoa direna eta nahiago dute Kosovo iparraldean bildu serbiar guztiak, galdutzat jotzen dituzten eremuak serbiarrez hustuz. Zertarako? Bistan da, bihar Kosovo zatituko balitz marra argia izan dadin, eta iparraldeak behintzat Serbiarekin bat egin dezan, gainontzekoa galdu arren. Bost axola jendeak, lurrak balio du. Agur Europa multietnikoko azken aztarnak. Sarajevo inguruan gauza bera egin zuten Bosniako gerraren amaieran, Federazio kroaziar-musulmanaren lurraldean gelditu ziren herrixka serbiarretako jendea ere marraz bestaldera pasarazi, bihar Serbiarekin bat eginez gero denak batuta egon daitezen.Eta hori da Serbian piztu den bigarren eztabaida. Jugoslaviako sei errepublikek independentzia lortzea onar liteke (Montenegrok datorren urtean egin dezake), baina Kosovo Serbiako zati zen orduan ere, probintzia bat... beraz, independentzia hori onartuz gero, zergatik ez Bosniako serbiar Errepublikarena?

Zipreko inbasioaren ostean, antzeko zerbait egin zuten turkiarrek: nazioarteak onartutako Zipre gobernuaren lurraldean (greziarra) baziren turkiarrak, baina beste aldera etorrarazi zituen, greziar presoak askatzearen truke. Bakoitza bere etxean eta jainkoa guztionean. Agur Europa multietnikoa, hiri berean hiruzpalau komunitate bizi direnena.

Sarajevoko azken juduek ere 1992an alde egin omen zuten, ia bost mende bertan bizi eta gero. Dzevad Karahasan-en Sarajevo Diario de un exodo oso lan hunkigarria da eta hor kontatzen du hiri multietnikoaren heriotza, setioa, nazionalismoen gorakada eta intelektualek jokatzen duten papera (oso kapitulu kritiko eta interesgarria eskaintzen die idazleei), eta juduen kontu bitxi bat ere bai: antza, urtero-urtero ohitura zuten "datorren urtean Jerusalem-en" esanez topa egiteko. Izaeraren zutabeetako bat zen, amets horrek bizi zituen. Horregatik dio (buruz diot) Israelera heldu judu izateari uzten diotela. Aurkituko dut testu hori, merezi du eta, gordeta izateko.

Finalerdiak pasata

Domeka hobeto aprobetxatzeko aukera gutxi: goizean goiz Aiako Harri inguruko paraje zoragarrietan ibili euria hasi orduko (Bizkaiko zentzuan), bazkaltzeko Pasai-Donibanera osteratxoa, eta arrasti ederra Atano III. pilotalekuan. Bertsolariek jarri ez dutena entzuleek eman. Bertso-bonbonera, Urangaren agurretatik Sarriegirenetara nabarmendu denez, seikotea polito hunkituta. Hotzean ikusita, azken finalerdi hori ez da punta-puntakoa izan, giroa berriz, berez lehertzeko modukoa, eta alerik onenak saioaren amaieran joan da, berez izan dena baino askoz aho-gozagarriago suertatu zaigu saioa. Eta ez da seinale txarra, gero! Badakigu saioa ezin dela beti bikaina izan, baina gaitzerdi horrelakoetan entzuleen jarrera eta erantzuna gaurkoak moduko badira.

Ez dakit foroa jarraitzetik datorren, baina laster entzun ditut zurrumurruak kanpoan, horratik. Jendea haserre epaileekin, oraindik ere inpresio orokorrak eta emaitzak bat ez datozelako. Batzuengana puntuak errazago joaten direla eta besteei askoz gehiago kostatzen zaiela ere irakurri dugu, eta aspalditxotik entzundako kontua da. Bai, hala da, izenak pisua dauka, ez da justua beharbada baina hala da, eta hala behar du. Entzuleek, txapelketek, ibiliak, dena delakoak onespena eman dionak errazago dauka neurri batean, besteak gehiago agertu behar du. Jenioari erdipurdikoan ere jenialitate puntu bat ikusten diozu, eta oraindik jenialitatea erakutsi ez duenak badaukala jeniotik zer demostratu behar du. Bihar Uranga, Goikoetxea eta abar hor goian egongo dira, ez dut zalantzarik, eta eurengana lerratuko da punturen bat edo beste, atzetik bultzaka datozenek kexu egin arren.

Ez saio bikaina, baina txapelketako ale bikainenetakoa bai, horratik. Igor Elortzaren bertsoak hemen dauzkazue transkribatuta (Patxi, "olatueTAn dilindan" dok, ez "olatuen dilindan"), eta entzun, berriz entzun, buruz ikasi eta hunkitu gura baduzue, hementxe entzungai. Kartzelan beste ale eder askogaz gozatu dugu: Arkaitz Goikoetxearenak ere zoragarriak izan dira. Finaletik kanpo gelditzearen pena handiena eman didanak, Aitor Sarriegik, gaia etxera ekarri eta existentzialismoak bertsotan ere zeinen ederki landu daitekeen agertu digu.

Unaik poto bi ala bat ere ez? Epaitu eta kondenatu dutenek (ez epaileek, preseski), aitzakiatan ibiltzea dela esango dute, besteei ez litzaiekeela barkatuko, baina irudipena daukat ez dutela zigortu... eta ez zegoela zigortu beharrik. Poto "galantak" biak ere, eta ez zigortu? Bertsotan ibili denak ezagutzen du zer jazo zitzaion, eta besteei ere pasa izan zaie: ahoa, eztarria, gauza bat ari da kantatzen eta era berean, buruak beste bat darabil, kasu batean hurrengo puntua, bigarrenean bertsoaren amaiera ekartzen dihardu. Eta halako batean nahastu egiten du, buruan darabilen puntu horretako oina kantatzen ari den puntuan sartzen da, horrela irten ziren "galanta" eta "mundutik" haiek elkarren segidan. Hurrengo punturako gordetakoak izan, eta sutautsa aurrez lehertu. Baina bietan ere argi zegoen zentzurik ez zeukaten berbak zirela, bigarrenean adibidez "burutik" behar zuela, eta buruak kale egin ziola. Besteren bati ere pasa zaio txapelketan, eta ez dute zigortu. Esan lezake norbaitek, baina kantatutakoa da ardura duena, intentzioak intentzio. Alde batetik bai, baina horrela adostuta dago horrelako kasuetarako, behin baino gehiagotan gertatzen baitira presio eta nerbioekin. Aldatu behar dela uste duenak proposatu dezala, baina "poto" horiek ez dut uste potoen zigorra hartu zutenik. Ez Unairen kasuan ez horrelakoak jazo zaizkienen gainontzekoenean.

Egur gehiago, kartzelako lanetatik kanpo. Gaijartzaile taldea oso ondo ibili dela iruditu zait, kanporaketetan nerbioek hankasartzeren bat edo beste eragin arren (aurkezle eta gai-emaile lanez gain, bertsolarien erdi psikologo erdi laguntzaile papera ere izan behar dute une horietan lasaitzen laguntzeko, begiradarekin, keinuren batekin e.a.), orokorrean sekulako lana egin dute astero-astero bilduz, gaiak eraman, eztabaidatu, baztertu, moldatu... Horregatik harritu ninduen atzokoak, Unai eta Igorri jarritakoak: auzo berean bizi dira, Francoren estatua plaza erdian, eta Igor kentzearen alde eta Unai kontra. Unai bera izan da kasu batzuetan sentsibilitate apur bat eskatu izan duena, gauza bat da bertsolariak paperak hartzeko gaitasuna eta aktore puntu hori izatea, eta beste bat zure pentsamenduen aurka dagoenaren lekua hartzea hain nabarmen. Egin zuen bere ahalegina, txukun baino txukunago eta ez da gutxi, baina oso desorekatua zen gaia inondik ere. Bidenabar, atzo egin zituzten dozenaka argazkietatik nori otu ote zaio Gara-n gaur Igorren hori sartzea? Bertsolariak estatikoak direla eta gorputz-espresioa gutxi lantzen dutela esan izan zaio, baina atzetik horrelakoak badatoz, hobe geldi-geldi egon.

Azken egurra, Goikoetxea bien ofiziorako. Bilbo inguru honetako kasu batetik abian jarri zutela gaia uste dut, egon baita horrelako gaizkile bat, pisua ere egokitu omen zitzaiona... agian errealitate urruna dutelako, ez dakit, Arkaitzek ondo hartu zuen papera, Ekaitzek ere dotore, baina han joan zen "etorkin bat hor dabil hona eta hara" beasaindarraren ahotik. Amaiera ona "indarraren bidea aukeratzen bada/ beraren neurrira eroriko gara", baina etorkinarena? Epaileek hori zigortu behar duten? Ez dakit, "ijitoa" esan balu zer, ezta ere? Norbaitek horrelako kontu xenofoboaren ordez politikoki zuzena ez den besteren bat aipatuko balu, emakume jipoituak, HIESa, nik dakit ba! Badakit bertsolariak gaia abiapuntu hartuta eta bestelako elementuak sar ditzakeela, aberastu ere egiten dute ofizioa askotan, baina beste hori kalterako zen inondik ere. Eta azken bertsoan oiartzuarra ere ofizioak (ez gaiak) hartu zuen bidera makurtu. Ederto hasi arren, "nik ez dut juzkatu nahi inoren azala", baina hantxe amaitu zuen"ni haren bila noa haren bila hala!/ gu nola bizi garen onartu dezala", azkenean gaizkilea beharrean etorkina egurtzera doan Ku Klux Klan-ekoa legez. Dena aitortze aldera, Ekaitzek oso ondo biribildu zuen, hasierako iruzurrak iruzur: "zu ukabila ixtera ausartzen bazera/ orduan gaizkileak bi izango gera".

Ofizioen ostean aho-zapore mikatz hori neukala heldu zen kartzela, ordea, eta gaitzerdi. Jokinek behera eta besteek goitik, Ekaitzek ausart bederatzi puntukoari ekin, zeuzkan aukera urriei heltzeko, Arkaitzek oso txukun eta bertso gogoangarriak, agian Ekaitzen ausardia falta zazpi-zortzi puntukoari heltzeko, Unai ere ederto poto-kontu horiek aparte, eta Aitor eta Igorrena aipatu dugu honezkero. Igorren bakarrekoak merezi zuen atzoko saio osoa ere.

Garaipenak ere norbaiti esker dira

Berria-n 2005-XII-4an argitaratua

Hanka sartu ostean barrurago sartzea kirol nagusi den herri honetan (zarata handirik egin gabe ateratzea eta akatsak onartzea ahuldade seinaletzat ote daukagu oraindik ere?), zaila, oso zaila da agintetik datozenen zorokeriei aurre egitea, hain gutxi ekimenok geldiaraztea. Bada astokerietara ohitzeko arriskua. Euren parafernalia eta batez ere dirutzarekin datozelarik, oso txiki sentiarazten zaituzte, indarra behar da aurre egiteko. Zorionez, badira horrenbeste diru eta horren egitura handiekin kikildu ez eta giza-legea defendatzen dutenak. Izen bereko bi izan ditugu gure hirian. Iñaki bi. Uriarte bi. Biek egin dute gizarte ergeldu batean bizitzeko korrontearen aurka igeri. Jaia ikuskizun hutsera mugatu gura zutenei, jendea (eta dirua) erakartzea beste helbururik ez zutenei, kalea, jaia, aisialdia geurea direla argi utzi zien. Ez aisia ere bulegoetatik planifikatu gura digutenena. Iaz utzi gintuen Iñaki hark. Bere lekukoa hartu duenik ez da falta izan, horratik. Baina bada izen bereko beste Iñaki Uriarte bat. Asko maite duenak asko sufritzen du. Gutxik ezagutzen dute Bilboko historia, gure auzoak, gure bazterrak, bere moduan. Ziur aski hobeto biziko zen diruak eta planoak bideratzen dituzten bulegoetako baten. Baina behetik gora ekinean jarraitu du, maite duenaren alde. Jarriko dituzte mila aitzakia, baina nik badakit World Serieak lurreratu dituen harria noren habailatik irten den. Eskerrik asko.