Homofobiak batuta

Duela ez asko, lagun kurdu batekin berbetan irten zen gaia, gurean geroz eta ohikoagoa zela alkate, diputatu edo edozein kargu publikok homosexualitatea adieraztea. Besterik da oraindik gizonak izatea gehienak, eta karguduna bikotekidearekin —emaztea, ia beti— agerraldi publikoetan taularatzeko ohitura anglosaxoniarra heterosexualitatera mugatu izana orain arte. «Nik ez dut ezer aurka», izan zen bat zetorrela esateko bere modua. Esaldi bera, gurean, kontserbadoreek desenkusatzeko erabili ohi dute, baina bestelako kutsua dauka Kurdistango hiriburuan. Istanbulen zein Europan jarrera irekiagoak egon ohi dira, Ekialde Hurbileko bihotzean, ordea, herririk aurrerakoienak ere aurreiritzi eta presio sozial handiari egin behar dio aurre. Berriki, lehen gay elkarteak ateak ireki ei ditu Ameden. Urrats txikia deritzonari, ezin ahaztu Bilbo aski irekian ere duela aste bi egondako eraso lesbofobo larria.

Eta hara non, Barack Obama ere gay ezkontzaren alde agertu den. Noiz eta, hauteskunde urtean, urrats eta esaldi bakoitza guztiz neurtuta dauden sasoian. Pentsa zitekeen, taktikoki, irabazita zeuzkanak baino gehiago ez zituela lortuko neurri horrekin, eta agian baten bat uxatu ere egingo zuela. Baina kalkuluak, nonbait, besterik dio. Espainian argien, eskuinaren kexu eta espantuak gorabehera, boterea eskuratu eta bere horretan dirau homosexualen ezkontzak. Auzia epaileei utzita garbitu dituzte eskuak. AEBetan legez, erlijioa gidari jartzen delarik, onetik ezin askorik atera. Euskal kazetariren batek dioen legez, alferrik azalduko dizkiozu zure argudioak bereak izan ordez fedea eta fedea baino ez daukanari.

Antzeko zerbait gertatu da munduko beste puntan ere. Ekialde Hurbilean jazo dela esan genezake, edo Asian, baita Europan ere. Ez alferrik, Eurovision bera hartuko du Azerbaijanek hamar egun barru. Baina Iran ez genuke Europan sartuko, ezta? Bada hantxe ere bada Azerbaijan, are gehiago, Kaukasoko estatu independentean baino biztanle gehiago dira Irango Azerbaijanen. Tabriz hiriburuan protesta egin dute asteon iparraldeko ahaideen aurka, Bakuk mendebaldearekin daukan harreman ona dela eta. Bietan turkiar herri xiita izan arren, islamismoa estu hartu dute Aliev aita-semeek, Sobiet Batasuneko garaitik egon diren lehendakariek alegia. Eta Eurovision Bakun ospatzea, Kaspioko petrolioarekin nahasita, Mendebaldeari keinu egiteko era da. Iranek hori salatu du, Bakuk Israelekin daukan laguntasuna bereziki (aurtengo otsailean hainbat kazetarik argitaratutako El retorno de Eurasia —Eurasiako itzulera— liburuan zehatz azaltzen dute lotura bitxi hori). Baina Irango islamistek zergatik protestatuko eta «Israelek hauspotutako gay martxa» egingo omen dela Bakun, musika jaialdiaren aitzakian. Bakuko gazte mendebaldartuek, berriz, antzera egin dute protesta Irango enbaxadaren aurka, Hego Azerbaijanen askatasuna aldarrikatzen bidenabar.

Bitxia, bitxirik izatekotan. AEBetako zein Espainiako lobby ultrakristauak gay ezkontzen aurka, Jainkoaren berba argudio hartuta. Israelen antzera egin izan dute urteotan, Jerusalemgo gay martxei ultraortodoxoek eraso diete. Eta musulman sutsuak ere ez dira juduengandik urrun horretan. Irango fundamentalistek homosexualak aitzakia hartuta ekin diote Azerbaijanen aurka, Israelek kutsatutako zerbait balitz legez. Marka da, gero. Elkar gorrotatzen dute, elkarri gerra egiteko prest, eta elkarrekin mundu gris bera irudikatzen dute, Jainkoa estakuru, nork, nola eta nor maite behar duen esateko ere.
BERRIAn argitaratua

Zapiak eta abar

Iparrean hasi eta hegoan jarraitu, Europa zeharkatzen ari den olatu xenofoboa Euskal Herri osoan jazarri zaie emakume musulmanei. Bitxia da eskoletatik gurutzerik kendu gura ez dutenek, abortatzeko eskubidea ukatzen dutenek, zeinen sutsuki defendatzen duten zapiak emakumea zapaltzen duela.

Hala ere, zuzen dabil eskuinak darabilen argumentu xenofobo horietako bat: mendetan, azken hamarkadetan batez ere, hainbat eskubide lortu ditugu mendebaldean. Konkista sozial horiek, giza eskubideetan eta, batez ere, emakumeek horren prezio altuan eskuratutako esparruak, ez dira negoziagarri kultur askotarikotasunaren izenean.

Kasu, beraz, ezkerretik datorren jatortasunarekin. Sexismoa ez da herri musulmanetan soilik gertatzen, ados. Baina norbanako eskubideetan izandako konkistak mendebaldera mugatu dira orain artean. Kontua ez da ereduak beste kulturetara esportatzea (ikusi dugu «demokrazia esportatzeak» zein ondorio izan dituen). Baina bitxia da indibidualismoa bultzatzen duen gizarte-eredu honetan zelan dabiltzan jantz daitekeena debekatzen.

Eskuinak hipokrisiaz dihardu, bai. Xenofobia arriskutsua dago atzean, bai. Zapia edo gurutzea eramatea eskubideak dira, noski. Eta mezetara joatea. Fededuna jende zintzoa da askotan, edozein erlijiotan. Baina oro har ezkerrak eliza eta erlijioaren erakundeak gauza ustel gisa hartu izan ditu, gainditu beharreko zerbait bezala. Kultura musulmaneko nire lagunek ez daroate zapirik, luzaz borrokatu dira islamak eta tradizioak inposatutako arauen kontra. Kasu, beraz, etxeko xenofoboei aurka egiteko asmoz kultura musulmaneko feminista ausartei bizkarra eman eta apaizei onartuko ez geniekeena imam-ei ametitzen. Bost axola Biblia edo Korana dagoen atzetik, ezkerrak ez du onartu behar kontrol soziala bultzatu eta emakume libreak zapaldu nahi duen erakunderik, izan meskitetatik zein elizetatik.

Susmoa baitaukat islamistek eta ultrakatolikoek elkar elikatzen dutela bien intereserako den erlijio gatazka.