Futbola eta beste sinbolo batzuk

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Aspaldion gainbehera zihoan interesa piztu lortu dute aurten selekzioaren bueltan, EAJren laguntza estimagarriarekin. Marka da mende laurdenez Euskadi horren era itxian erabili eta nafarrak berbatik kanpo sentiarazi ostean orain horren asaldatuta ikustea aldaketa dela eta. Nortzuk hasi ziren «Euskadi y Navarra» bezalakoak esaten, «Euskadiko biztanleak» eta antzekoekin euskal herritarren zati handi hori baztertzen? Eta ezerosoen ezker abertzaleko jende nagusia ikusi dut, «Gora Euskadi askatuta» leloaren alde horrenbeste eman duten horiek. Kirol arloak, aitortuko dut, ez dit horrenbeste axola. Ofiziala denean gozatuko dut selekzioaren partidez, baina arriskutsuegia begitantzen zait Gales edo Faroe jartzea estatu gabeko adibidetzat. Selekzioa izateko ez dugula zertan independente izan, alegia. Baliteke, baina selekzioa badaukagu, independente garelako izan dadila, ez alderantziz. Edo kirolariek eurek egin diezaiotela planto piperpotoarekin lehiatzera.
Baina batzuei bandera legeak inposatzen dien legez, tematuta dirudite beste batzuek espainiar ikurra jeltzaleei inposatzen. Azken hamarkadetan piperpotorik ikusi ez duten herrietara iritsi da bandera, edo eta pintura hori eta gorria bota. Duela hogeita bost urte batzokiren baten oihal hori-gorria agertu balitz, espainiar faxisten ekintza izango zela salatuko genuen. Bilboko udaletxean inposatu izana kritikatu, eta berdin-antzera ezarri beste herri batzuetan, jeltzaleei euskalduntasuna ukatzeko edo kolaborazionismoa leporatzeko. Espainiazale handienak ere ez luke hobeto egingo. Lizartza konkistatzeko beharrik gabe.

Futbola eta beste sinbolo batzuk

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Aspaldion gainbehera zihoan interesa piztu lortu dute aurten selekzioaren bueltan, EAJren laguntza estimagarriarekin. Marka da mende laurdenez Euskadi horren era itxian erabili eta nafarrak berbatik kanpo sentiarazi ostean orain horren asaldatuta ikustea aldaketa dela eta. Nortzuk hasi ziren «Euskadi y Navarra» bezalakoak esaten, «Euskadiko biztanleak» eta antzekoekin euskal herritarren zati handi hori baztertzen? Eta ezerosoen ezker abertzaleko jende nagusia ikusi dut, «Gora Euskadi askatuta» leloaren alde horrenbeste eman duten horiek. Kirol arloak, aitortuko dut, ez dit horrenbeste axola. Ofiziala denean gozatuko dut selekzioaren partidez, baina arriskutsuegia begitantzen zait Gales edo Faroe jartzea estatu gabeko adibidetzat. Selekzioa izateko ez dugula zertan independente izan, alegia. Baliteke, baina selekzioa badaukagu, independente garelako izan dadila, ez alderantziz. Edo kirolariek eurek egin diezaiotela planto piperpotoarekin lehiatzera.
Baina batzuei bandera legeak inposatzen dien legez, tematuta dirudite beste batzuek espainiar ikurra jeltzaleei inposatzen. Azken hamarkadetan piperpotorik ikusi ez duten herrietara iritsi da bandera, edo eta pintura hori eta gorria bota. Duela hogeita bost urte batzokiren baten oihal hori-gorria agertu balitz, espainiar faxisten ekintza izango zela salatuko genuen. Bilboko udaletxean inposatu izana kritikatu, eta berdin-antzera ezarri beste herri batzuetan, jeltzaleei euskalduntasuna ukatzeko edo kolaborazionismoa leporatzeko. Espainiazale handienak ere ez luke hobeto egingo. Lizartza konkistatzeko beharrik gabe.

Zertarako negoziatu?

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Halaxe irakurri diogu asteon PSEko euskaldun bati. Bakearen trena pasata, gerrako lokomotorak omen datoz. Gatazkarekiko asperra, kaleko ekidistantzian eta atxiloketekiko etxeko biba-tan neurtzen digu torturari «hor konpon» diotson sozialistak. Eta egia da nekatuta, oso nekatuta gaudena, eta aspertu baino gehiago, beldurra eragiten digula atzera ere GALen beso politikoak.
Gauza bat da hori. Beste bat atxiloketak txalotzea edo, beste barik, inoren sufrimenduarekiko aipatzen duen «hor konpon» hori. Zorteko naiz ziur aski, herri honetako sufrimenduak distantzia batetik jasan ditut beti. Edo agian, beste barik edozeinen minarekiko begirunea izan behar dela erakutsi zidaten txikitan, ideiak ideia.
Asteotan dozena bat lagun gutxiago dabil auzoan. Eta asteon jakin nahi ez nuena irakurri dugu. Mendeku gosez bortxatu dute, baina noski, aurretik epaitu eta zigortuta zegoen, eta herri honetako jende zintzoarentzat «errugabeak» torturatzea bakarrik da eskandalagarri.
«Hor konpon» esaten du Abu-Graibekin eskandalizatzen denak, Guantanamo Al-Kaedak ere ez duela merezi dioenak. Baina badakigu, biktima guztiak ez dira berdin. Capbreton ez da Ermua. Xk ez zuen «hor konpon» esan, «ehiztari ehizatuak» bakarrik. Eta etsaiari ere begirunea behar zaiola ikasi nuen, dena kendu diozunean bereziki.
Mendeku hartu eta betiko errezeta ekarri digu GALen alderdiak. Logika horren arabera besteen txanda da orain mendekuen espiralean, eta beste norbaitek esango du «hor konpon». Bizkartzainak bi eratara gera daitezke lan barik.
Horrexegatik negoziatu behar da.

Balkanetako lezioak

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Kosovo zela gakoa idatzi nuen Montenegroren independentziaren biharamunean. Lagun batek esan zidan Montenegro garrantzitsuagoa zela, Kosovon independentziaren alde %90 baitzegoen, eta Montenegron alde-aurkako proportzioa txikiagoa zenez erreferendumaren garrantzia agerikoa zelako. Gakoa ez ziren lurralde independentistak, ordura arteko haien estatua baizik. Serbia, kasu honetan. Montenegrorekin hizkuntza, kultura eta historiako harreman estuak izan arren, eragozpen handirik gabe «utzi» zion bereizten, Jugoslaviako sei errepubliketako bat izanik. Kosovok, baina, Serbiako lurraldearen haustura dakar, gaur egungo mugen aldaketa. Badakit mundu guztiak esaten duela kasu bakana dela, eta ez dela inorentzako aurrekari izango, baina hori esatea ere aurrekari dela aitortzea da neurri handi baten.
Esanguratsua baita biztanleen %90etik gora independentziaren alde egonik, Estatu Batuen eta Europa mendebaldeko estatu garrantzitsuenen babesa izanik, de facto Belgraden uztarritik aparte ibilita, zeinen zail gertatzen ari den Kosovoren independentzia. Datorren neguan edo udaberrian lortuko du, baina gutxik usteko zuten orain ez asko gaiak zer-nolako buruko minak sortuko zituen. Horretarako ezinbesteko izan da, beste ezeren gainetik, Kosovoko albaniarren talde negoziatzailean alderdietako ordezkariak egotea eta, etxean elkarri txakurrarenak esanda ere, independentziaren aldeko jarrera garbiari eustea interes partikularren gainetik. Abiapuntu horretatik aurrera, dena dago eztabaidagai, baina independentzia ez da negoziagarri.

Kosovora begira

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Mundu guztiak esaten duenean kasuak konparatzerik ez dagoela, pentsatu behar da: batetik, desberdintasun handiak daudela, mundu edozein gatazkan egon ohi diren legez, eta, bigarrenik, ukatzeko horrenbeste indar erabiltzen bada, prozesuak alderatu daitezkeelako izango dela.
Europako ezkerraren arazo handietako bat mundua bere parametro eurozentriko eta nazionaletan ulertu gura izatea. Eta horren arabera banatu elkartasuna. Herri baten zapalkuntza ez da zapalkuntza eta kito, eta haren aurkako erreakzioa ere ez, noski. Hau da, euskal independentistekiko elkartasuna adieraztekoan, ezkertiarrak direlako izan ohi da, ez independentziarako eskubidea ukatzen dietelako. Gure egitasmoarekin bat datorren neurrian da matxinada bat onargarri, ez jasandako errepresioaren arabera.
Eta jarrera negargarri horretan erridikulu gorena zapaltzaileak heroi bihurtzen direnean gertatzen da, inperialismoak bere interesen arabera egurtu dituelako. Gringoak Milosevici jazartzen bazaizkio, serbiarrek ere onartzen ez duten buruzagi komunista bihurtzen da. Ahmadinejad homofobo eta integristak hortzak erakusten badizkie yankiei, hori bai liderra hori. Bost axola kurduak zapaltzea, homosexualak urkatzea eta komunistak atxilotzea. Saddam Hussein ere martiri, bistan da. Gaur edo udaberrian Putinek indar handiagoa hartuz gero, hura ere galdutako ezkerraren argi? Txetxenia? Zer da hori? Eta albaniar nazionalismoa NATOren jiran dabilenez, serbiarra bultzatu.
Beti etsaiaren doinuan dantzan.

Euskaldun ehiza

BERRIAko Larrepetiten argitaratua

Kaukaso aldean eman ditugu azken egunak, Kosovo ostean konpontzeko geratzen diren gatazken berri izateko. Baina ikusi dugu gure interesa bestekoa dela hemen gurekiko daukatena, euskaldunon berezitasunagatik batetik, baina baita mendebaldeko herrialde baten naziotasun arazoak zelan bideratu daitezkeen jakiteagatik. Pasioak gidatutako herriak izatearen ospea daukate, eta konplexua ere badaukate mendebaldarren aurrean.
Baina mendebaldean gutxik bezala ulertzen dute Espainiarekin bizitzeko ezintasuna. Independentismoa ez dela gauza etniko edo nazionalista hutsa, hain gutxi banderekin, armadekin eta mugekin zerikusia daukan zerbait. Auzo basati batekin edozein harreman ezinezkoa da, beste barik. Edozein arazoren aurrean, bost axola ideologia, erantzuna euskaldunen ehiza daukan estatuarekin ezer gutxi egin daiteke.
Hauteskunde bezperatan iheslari ehiza egon ohi da Ipar Euskal Herrian. Eta botoak horrela irabazten diren herrialdeekin adiskidetasun harremana oso zaila da. Okerrena da anestesiatzea ere lortu duela hainbeste jipoiren ostean. Egunkariak itxi, alderdiak debekatu eta torturaren biktimak gezurtitzat aurkezten diren lekuetan, zaharrak berri.
Horixe da dagoena. Kaukasoko elurtea baino hotzagorik ez zegoelakoan, hara albistea. Berriz ere euskaldun ehiza abian. Gure auzoan bakarrik, hiru ohe huts gehiago, eta zenbat herri eta zenbat auzo Euskal Herrian.
Zeinen garestia den euskaldun izatea. Eta zeinen merkea euskaldun ehiza.