Planak estu hartzea ez dela komeni bagenekien, eta Turkiari buruz esandakoekin ere ez ginen lartxo fidatzen, baina aitortu behar. Lagunak baino egun batzuk lehenago abiatu ginen, behin hain urrun etorriko eta egun batzuk gehiago hartzea merezi zuelakoan. Esan eta egin, zapatu gauean urteroko afaria bertso-eskolakoekin, hiruzpalau ordu lo eginda tira Loiura, Parisen konexioa ondo hartu eta Istanbulen ginen arrastiko hiruretarako.
Planak okertzerako alternatibak komeni dira, ordea, eta beldur ginen legez, ez genuen Ankararako hegaldirik lortu. Asmoa, Istanbul azkenerako utzi eta atzo bertan hiriburura iristea zen, baina hegazkin guztiak beteta edo oso garesti zebiltzan. Esan ziguten, horratik, hemen garraioa izugarri ondo dabilela. Turismo bulegoan azaldu ziguten zelan hartu metroa Istanbulera, gero tranbia Eminonu ingurura, Galata zubitik pasa eta azkenik ferrya Asiako partera pasatzeko, hirian mila bider izan bagina legez. Minutu gutxitan kontinente batetik bestera pasa eta Haydarpasa tren-geltokian ginen, Kaiser alemanak sultan otomanoari duela ehun urte egindako "oparia", alemanek Inperioko trenbide sarea eraiki ostean. Antza denez, kilometroko kobratu zuten, eta horregatik ei daude hainbeste bihurgune. Egia da autobusez bospasei ordutan iritsiko ginela, baina zer egingo genuen Ankara gauerdi inguruan helduta. Trena, berriz, elegantea zen, biontzako literadun gela bat, hozkailu eta guzti, gosaria ahaztu barik.
Hainbeste lekutan ibili izan gara, baina ezin inoiz lortu tren-literatan ibiltzea. Goizean konturatu gara hizkuntzarekin latz pasa behar dugula, Ankarako tren-geltokian bertan ingeles edo alemanik dakien inor ez baitugu topatu. Azkenean, utzi ditugu bizkar-zorroak kontsigna antzeko batean, eta Anatoliako zibilizazioen museo ikusgarria bisitatu dugu. Institutuan ikasitako guztia bertan: neolitikoa eta Catal Hoyuk, asiriarrak, idazkera kuneiformea... museotik irtenda, ziudadela, hiri osoaren ikuspegi zabala ematen du eta kontraste erabatekoa da ordura arteko mendebaldar kutsuarekin. Sarajevoko kalexkak gogorarazi dizkigu, alderantzizkoa dela jakin arren. Astiro-astiro jatetxez betetzen ari bada ere, europar alde-zaharren itxura komertziala hartuz, oraindik antzematen zaio ez direla ankarar aberatsenak ziudadela bizi direnak. Jantzi tradizionalak, buruko zapia eta tarteka turkiera iruditu ez zaigun hizkuntza entzun ditugu.
Ankarako "otogar" itzelean bazkaldu eta Kapadokia alde honetara autobusa hartu dugu. Sinestezina da zenbat autobus dabiltzan, zeinen puntualak diren, eta alde guztietara doaz! Ados, Goreme herri hau oso turistikoa da, baina egin kontu, Lekeitio-Izaba autobusez egitea Bilbon edo Irunean transbordorik egin barik. Bada, hori bera daukazu hemen. Eta autobusek hegazkinen itxura daukate, are gehiago, low-costen zerbitzua baino hobea ere bada: azafato bat dabil etengabe kafea edo tea eskaintzen, edo fanta laranja, galletaren bat... komentatu ziguten zeinen ondo zebilen, baina esandakoa, sinestezina.
Egun pare batean ia dena ederto irten zaigu, badakigu datorren asteko kontuak desberdinak izango direna, baina dena unea iristen denean. Oraingoz, uste baino modernoagoa da, emakume gehienak orain arte mendebaldeko erara jantzita doaz, pentsatzen dugu ekialderantz egin ahala kontua tradizionalago bihurtuko direla. Kontraesanak ere asko dira "Errepublika laiko" honetan, badakigu, eta ez bakarrik datozen asteko kontuei begira: harrigarria da zeinen leku militarizatuak diren, zeinen lasai saltzen diren edozein lekutan Hitlerren liburuak, edo umeentzako uniforme militarrak. Bai, tarteka beldurra ere ematen du.
Bihar eskualde honetan txango egingo dugu txangoa, eta etzirako oparitxoa geure buruarentzat, kontako dugu aurrerago.
No comments:
Post a Comment